С.А. Матцаков, Н.Ж. Жаныбековдун кайрылууларына байланыштуу Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 307-беренесинин 2-бөлүгүнүн, 417-беренесинин конституциялуулугун текшерүү жөнүндөгү иш боюнча пресс-релиз

2025-жылдын 8-октябрында Конституциялык сот Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 307-беренесинин 2-бөлүгүнүн, 417-беренесинин конституциялуулугун текшерүү жөнүндөгү ишти карап чыгып, жыйынтыгында чечимдин резолютивдик бөлүгү менен алардын Конституцияга каршы келбестигин тааныды.

Конституциялык сот соттун жеке аныктамасы өзүнүн салттуу маанисинде сот актысы болуп саналбайт, ал соттук отурумда мыйзамдуулукту жана укук тартибин камсыз кылуу максатында соттук реакциянын өзгөчө формасы болуп саналат жана эскертүү-тарбиялык функцияны аткарат деп белгиледи.

Жеке аныктамалар соттук териштирүүнүн предметине тиешеси жок жана каралып жаткан иштин маңызы боюнча процессуалдык мааниге ээ болбогондуктан, ага жогору турган сот инстанцияларына даттануу мүмкүнчүлүгүнүн жоктугу соттук коргоого болгон конституциялык укуктун бузулушу катары каралышы мүмкүн эмес.

Жеке аныктама таасир этүүнүн өзү эмес, компетенттүү органдарды жана кызмат адамдарын бул чараларды көрүүгө түрткү берүүчү негиз катары саналат. Ушул эле себептен улам, судьялар жазанын конкреттүү чарасы жөнүндө маселе коюуга укуксуз, ошону менен башка органдардын жана кызмат адамдарынын компетенциясына кийлигишүүгө жол беришет. Судьялар жеке аныктама чыгарууга өтө жоопкерчиликтүү жана объективдүү мамиле кылууга тийиш, анткени бул акт коомчулукта негизсиз терс кесепеттерге алып келиши жана бурмаланган түшүнүктү калыптандырышы мүмкүн.

Андан ары, компетенттүү органдар тарабынан таасир этүү чаралары көрүлгөн учурда, кызыкдар тараптын сот тартибинде даттануу мүмкүнчүлүгү пайда болот, бул берилген укуктарды кандайдыр бир чектөөнү жокко чыгарат.