Меню навигации+

Кабыл алынган кайрылуулар



18.03.2024
Сакимбаева Айжан Базаркуловнанын кызыкчылыгын көздөгөн Айткулов Икрамидин Назировичтин өтүнүчү боюнча пресс-анонс

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2024-жылдын 18-мартындагы аныктамасы менен Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 397-беренесинин 1 жана 2-бөлүктөрүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө А.Б.Сакимбаеванын кызыкчылыгын көздөгөн И.Н. Айткуловдун өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынган.

Кайрылуу субьектисинин позициясы

Арыз ээси Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 440-беренесинин 1-бөлүгүндө кассациялык инстанциядагы сотко кайрылуу укугу процесстин катышуучуларына гана эмес, ошондой эле башка кызыкдар жактарга да таандык экендиги белгиленгендигин көрсөтөт.
Кайрылуу субъектиси Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 439-беренесинин 3-бөлүгүнө ылайык апелляциялык тартипте даттанылбаган соттун чечимдери кассациялык тартипте кайра каралбайт деп белгилейт.
Муну менен арыз ээсинин пикири боюнча, талашылып жаткан ченемдер Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 100-беренесинин 2 жана 5-бөлүктөрүнө карама-каршы келет, анткени аларда укуктары жана мыйзамдуу кызыкчылыктары козголгон адамдардын соттордун чечимдерине жана өкүмдөрүнө даттануу укугун караган ченемдик жоболор камтылбайт.
Жогоруда баяндалганды эске алып, арыз ээси талашылып жаткан ченемдерди Конституцияга карама-каршы келет деп таанууну суранат.

08.01.2024
А.В. Заяцкийдин кызыкчылыгын көздөгөн А.М. Курманбаеванын жана З.К. Мырзапаязованын кызыкчылыгын көздөгөн А.К. Курмушиевдин жана башкалардын өтүнүчтөрү боюнча пресс-анонс

Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун 2023-жылдын 7-декабрындагы токтомдору, ошондой эле Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 8-декабрындагы жана 20-декабрындагы, 2024-жылдын 27-январындагы аныктамалары менен айрым жарандардын (А.В. Заяцкийдин кызыкчылыгында А.М. Курманбаева; З.К. Мырзапаязованын кызыкчылыгында А.К. Курмушиев; Жолдошалиева А.К. жана Дыйканбаева С.К.; А. Абдукаликовдун кызыкчылыгында А.Т. Исраилов; М.О. Жапаралиевдин кызыкчылыгында У.Т. Джапаралиев; А.Б. Асанкожоеванын кызыкчылыгында К. Жумалы уулу) Кыргыз Республикасынын Административдик процесстик кодексинин 110-беренесинин 8-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө өтүнүчтөрү өндүрүшкө кабыл алынган.

 

Кайрылуу субъекттеринин позициялары

 

Кайрылуунун авторлору талашып жаткан ченемге ылайык, эгерде мыйзамда башкасы белгиленбесе, сот жүйөлүү деп тааныган себептер боюнча доону берүү мөөнөтүн өткөрүп жиберген жана даттанылган актылар кабыл алынган же даттанылган аракеттер жасалган күндөн тартып 10 жылдан кечиктирбестен сотко кайрылган жактарга өткөрүп жиберген мөөнөт калыбына келтирилиши мүмкүн экендигин белгилешет.

Талашылып жаткан ченемдин колдонулушу Конституциянын 61-беренесинин 1-бөлүгү менен кепилденген соттук коргоо укугун ишке ашыруунун мүмкүн эместигине алып келген. Башкача айтканда, белгиленген убакыттык чектерге байланыштуу мыйзам чыгаруучу негизсиз 10дон ашык жыл мурда кабыл алынган актыларды мыйзамдуу жана сотто талашууга жатпайт деп тааныйт, ошону менен соттук коргоо укугун иш жүзүндө жокко чыгарат.

Эгерде доо коюунун өткөрүп жиберилген мөөнөтү сот тарабынан жүйөлүү деп табылса, анда ал эч кандай ченемдик укуктук акт менен чектелбеши керек жана өзүнүн менчигин сот аркылуу коргоо укугу бузулбас болууга тийиш. Талашылып жаткан ченем жарандардын укук бузуулар тууралуу көп жылдардан кийин билсе дагы, өз укуктарын коргоо мүмкүнчүлүгүнөн ажыратышы мүмкүн. Мыйзамдар чындыкты жана адилеттикти орнотууга тоскоол болбошу керек.

Жогорудагыларды эске алып, жогоруда көрсөтүлгөн кайрылуу субъекттери талашып жаткан ченемди Конституцияга карама-каршы келет деп таанууну суранышат.

25.10.2023
Таалайкул Аскаралиевна Токтакунованын өтүнүчү боюнча пресс-анонс

 

Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 25-сентябрындагы  аныктамасы менен Т.А. Токтакунованын Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 439-беренесинин 4-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынды.

Кайрылуу субъектисинин позициясы

Арыздануучунун ырастоосуна ылайык, КЖПКтын 439-беренесинин 4-бөлүгү Жогорку сотко соттук чечимдин мыйзамдуулугуна жана негиздүүлүгүнө кассациялык контроль жүргүзүүгө тыюу салат, бул Конституциянын 61-беренесинин 1-бөлүгүндө кепилденген жарандын соттук коргоого болгон укугун чектейт.

Кайрылуу субъектиси конституциялык ченемдер адилеттүүлүктү камсыз кылуу жана укуктарды натыйжалуу калыбына келтирүү максатында соттук каталарды оңдоону жана төмөн турган соттордун чечимдеринин мыйзамдуулугун текшерүүнү караштыраарын көрсөтөт. Соттук коргонуу жана ишти жогору турган сот тарабынан кароо укугун чектөөгө жол берилбестик, адамдын өзү бул укуктан, ошондой эле сот актысын жогору турган сотко даттануудан баш тарткан учурларды кошпогондо, кандай гана маселе болбосун сотко кайрылуу мүмкүнчүлүгүн болжолдойт.

Баяндалганды эске алуу менен, кайрылуу субъектиси КЖПКтын 439-беренесинин 4-бөлүгүнүн “Мындай аныктамалар кассациялык даттанууну же ушул иш боюнча кабыл алынган акыркы соттук чечимге сунушту кароо менен бир мезгилде, кассациялык тартипте кайра каралууга тийиш” деген сөздөр менен баяндалган ченемдик жобосун Конституциянын 23-беренесинин 1, 2, 4-6-бөлүктөрүнө, 55, 56-беренесинин 1, 2- бөлүктөрүнө жана 61-беренесинин 1,2- бөлүктөрүнө карама-каршы келет деп таанууну суранат.

20.10.2023
“Канцлер” ЖЧКсынын кызыкчылыгын көздөгөн Плахутин И. В. өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынды

 

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 19-октябрындагы аныктамасы менен «Канцлер» ЖЧКсынын кызыкчылыгын көздөгөн Плахутин Иван Викторовичтин Кыргыз Республикасынын Жарандык процесстик кодексинин 375-беренесинин 1-бөлүгүнүн «иштин маңызы боюнча» деген сөздөр менен туюндурулган ченемдик жобосунун Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 61-беренесинин 1,2-бөлүктөрүнө ылайык келүүсүн текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынган.

 

Кайрылуу субъектисинин позициясы

Арыздануучу кайрылууда талашылып жаткан ченемдин колдонулушу соттук коргонуу укугун чектей тургандыгын белгилейт, анткени соттун мыйзамдуу күчүнө кирген актыларын иштин маңызы боюнча гана кабыл алынган жаңы жагдайлар боюнча кайра кароону жүзөгө ашырууга мүмкүндүк берет.

Мындай жагдай, арыз ээсинин пикири боюнча негизсиз, мыйзамсыз жана адилетсиз факт болуп саналат, бул өз кезегинде соттор тарабынан сот адилеттигин жүргүзүүнүн объективдүүлүгүнө күмөн жаратат.

Баяндалганды эске алуу менен, кайрылуу субъектиси талашылып жаткан ченемди Конституцияга карама-каршы келет деп таанууну суранат.

18.10.2023
Пресс-анонс Расулжан Тахиржанович Исакжановдун кайрылуусу өндүрүшкө кабыл алынгандыгы жөнүндө ж

 

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 17-октябрындагы аныктамасы менен Расулжан Тахиржанович Исакжановдун «Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тили жөнүндө» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 32-беренесинин 1-бөлүгүнүн 8-пунктунун конституциялуулугун текшерүү жөнүндө кайрылуусу өндүрүшкө кабыл алынды.

Кайрылуу субъектисинин көз карашы

Арыздануучу кайрылуусунда Конституциянын 64-беренесине ылайык адвокаттардын өз алдынча башкаруучу кесиптик жамааты катары адвокатуранын уюштурулушу жана иштөө тартиби, ошондой эле адвокаттардын укуктары, милдеттери жана жоопкерчилиги мыйзам менен аныкталат деп белгилейт. Бул конституциялык жобону жүзөгө ашыруу үчүн «Кыргыз Республикасынын Адвокатурасы жана адвокаттык иш жөнүндө» Мыйзам кабыл алынган, ага ылайык, Адвокатура – бул Кыргыз Республикасынын адвокаттарынын милдеттүү түрдө мүчөлүгүнө негизделген, кесиптик кызыкчылыктарынын жалпылыгынын негизинде түзүлгөн, алардын кызыкчылыктарын билдирүүгө жана коргоого, адвокаттардын квалификациясын жогорулатууга жана адвокаттык ишти  өнүктүрүүгө көмөктөшүүгө чакырылган адвокаттардын өзүн-өзү башкаруучу кесиптик коомдоштугу жана жарандык коомдун институту катары мамлекеттик органдардын жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын тутумуна кирбейт (2-берененин 1,2-бөлүктөрү).

Бирок талашылып жаткан ченемге ылайык адвокаттар мамлекеттик тилди билүүгө жана аны кызматтык милдеттерин аткарууда пайдаланууга милдеттүү адамдардын катарында аныкталган.

Р.Т. Исакжановдун пикири боюнча, адвокаттар тарабынан мамлекеттик тилди тийиштүү деңгээлде билбөө жана аны кызматтык милдеттерин аткарууда пайдаланбоо Конституция менен корголгон баалуулуктарга эч шек келтириши мүмкүн эмес.

Баяндалганды эске алуу менен кайрылуунун субъекти талашылып жаткан ченемди Конституцияга карама-каршы келет деп таанууну суранат.

03.10.2023
Тахмина Саматкановна Таджибаеванын суроо-талабы өндүрүшкө кабыл алынгандыгы жөнүндө

 

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 26-сентябрындагы аныктамасы менен судья Тахмина Саматкановна Таджибаеванын «Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатынын статусу жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 28-беренесинин 2-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө суроо-талабы өндүрүшкө кабыл алынды.

 

Кайрылуу субъектисинин көз карашы

 

Талашылып жаткан ченемге ылайык Жогорку Кеңештин депутатын кылмыш-жаза жоопкерчиликке тартууга макулдук алуу үчүн Башкы прокурор же ишти карап жаткан сот Жогорку Кеңешке тийиштүү сунуштама киргизет.

Судья Т.С. Таджибаева Конституциянын 94-беренесинин 1-бөлүгүнө, 100-беренесинин 3-бөлүгүнө ылайык Кыргыз Республикасында сот адилеттигин сот гана жүзөгө ашырыраарын, сот өндүрүшү тараптардын тең укуктуулугунун жана атаандаштыгынын негизинде жүзөгө ашырылаарын белгилейт, анын негизинде сот талашылып жаткан ченемдин жоболорунан келип чыккандай жазык куугунтугун жүзөгө ашыруучу орган боло албайт деп болжолдойт.

 

Ошону менен бирге, жазык-процесстик мыйзамдардын, «Кыргыз Республикасынын Жогорку соту жана жергиликтүү соттор жөнүндө» конституциялык Мыйзамдын ченемдеринде соттордун компетенциясында депутатты жазык жоопкерчилигине тартууга макулдук берүү жөнүндө сунуштама менен Жогорку Кеңешке кайрылуу укугу каралган эмес жана сунуштаманы Жогорку Кеңешке жиберүү боюнча соттун процесстик аракеттерин аныктоочу жоболор камтылган эмес.

 

Кайрылуу субъектисинин пикири боюнча, сот тарабынан мындай сунуштаманы киргизүү Конституциянын 100-беренесинин 3-бөлүгүндө бекитилген тараптардын тең укуктуулугунун жана атаандаштыгынын принциптерин одоно бузат.

 

Ушуга байланыштуу, судья «Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатынын статусу жөнүндө» Мыйзамдын 28-беренесинин 2-бөлүгүн Конституцияга ылайык келишин текшерүүнү суранат.

02.10.2023
А. Э. Акынбеков жана С. А.Матцаковдун кайрылуусу өндүрүшкө кабыл алынды

 

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 27-сентябрындагы аныктамасы менен А.Э. Акынбеков, С.А. Матцаковдун Иштеген жылдары үчүн пайыздык үстөк акыларды төлөө үчүн мамлекеттик кызматтын жана муниципалдык кызматтын стажын эсептөө тартиби жөнүндө жобонун «2016-жылдын 7-июнунан тартып» деген сөздөр менен баяндалган 4-пунктунун жетинчи абзацынын конституциялуулугун текшерүү жөнүндө кайрылуусу өндүрүшкө кабыл алынган.

Арыздануучулардын көз карашы

А.Э. Акынбеков, С.А. Матцаков талашылып жаткан ченемге ылайык иштеген жылдары үчүн кызматтык маянага ай сайын төлөнүүчү үстөк акыны алууга укук берүүчү мамлекеттик жана муниципалдык кызматтын жалпы стажына 2016-жылдын 7-июнунан тартып убактылуу жок болгон мамлекеттик жарандык кызматчынын жана муниципалдык кызматчынын ордун ээлөө боюнча эмгек иши кирет деп белгилешүүдө.

Ушуга абйланыштуу, арыздануучулар талашылып жаткан ченемдик жобо мамлекеттик жарандык жана муниципалдык кызматчынын убактылуу жок болгон мамлекеттик жарандык кызматчынын жана муниципалдык кызматчынын ордун ээлөө боюнча 2016-жылдын 7-июнуна чейинки эмгек ишин эсепке алуу, ошондой эле үстөк акы алуу укугун чектейт деп эсептешүүдө.

Кайрылуунун субъекттери Конституциянын 24-беренесинин 1-бөлүгүнүн экинчи абзацына ылайык эч ким жынысы, расасы, тили, майыптуулугу, этностук таандыктыгы, туткан дини, курагы, саясий же башка ынанымдары, билими, теги, мүлктүк же башка абалы, ошондой эле башка жагдайлары боюнча басмырланышы мүмкүн эмес деп белгилешүүдө

Ошентип, убактылуу жок болгон кызматчынын ордун ээлеген мамлекеттик жарандык жана муниципалдык кызматчылар туруктуу кызматтарды ээлеген кызматчыларга караганда кодулоого алынууда, анткени алар убактылуу жок болгон кызматчынын жумушун толук кандуу аткарышууда, бирок аларга ээлеген кызматы боюнча жеӊилдетүүлөр тарабайт.

Жогоруда баяндалгандын негизинде, кайрылуу субъектилери талашылып жаткан ченемди Кыргыз Республикасынын Конституциясына карама-каршы келет деп таанууну суранышууда

06.07.2023
Тилек Алмазбекович Алмазбековдун, Кутман Бактыбекович Кубатбековдун кайрылуусу боюнча

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 26-майындагы аныктамасы менен Т.А. Алмазбековдун, К.Б. Кубатбековдун Кыргыз Республикасынын Салык кодексинин 146-беренесинин 1-бөлүгүнүн 1-пунктунун а), б) пунктчаларынын, 2-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө кайрылуусу өндүрүшкө кабыл алынган.

06.07.2023
Эрбол Курманбекович Курманбековдун кайрылуусу боюнча

 

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 16-июнундагы аныктамасы менен Э.К. Курманбековдун Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 455-беренесинин 1-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө кайрылуусу өндүрүшкө кабыл алынган.

Арыздануучунун көз карашы

Арыздануучу, КЖПКнын 451-беренесинин 3-бөлүгүндө кайтадан ачылган жагдайлар боюнча ишти кайра баштоонун негиздеринин толук тизмеси караштырылган деп белгилөөдө.

Бирок, кайрылуу субъектинин пикири боюнча, талашылып жаткан ченемге ылайык, сот, кайтадан ачылган жагдайлар боюнча ишти кайра баштоо жөнүндө өтүнүчтү карап чыгып, аны канааттандыруу жөнүндө чечимди КЖПКнын 451-беренесинин 3-бөлүгүнүн 4-пунктунда каралган жагдайлар боюнча гана чыгара алат. Ошентип, соттун КЖПКнын 451-беренесинин 3-бөлүгүнүн 1-3 пункттарында каралган башка жагдайлар боюнча өтүнүчтү канааттандыруу жөнүндө чечимди чыгаруу мүмкүнчүлүгү жок, бул өз кезегинде соттун бардык жагдайларды эске алуу укугун чектөөгө алып келүүдө. Бул жагдай соттолуучунун, анын ишин жогору турган сотто кайра каратууга болгон жана соттук коргонуу конституциялык укугун түздөн-түз чектөө болуп саналат.

Арыздануучу, башка эч кандай тартипте оӊдоого жатпаган мыйзамсыз же негизсиз соттук чечимди кайра кароо максатында кылмыш ишти кайра баштоонун негиздеринин тизмесин кыскартуу, соттук актылардын адилеттүүлүгүн камсыз кылууну жана жарандардын укуктарын жана мыйзамдуу кызыкчылыктарын сот тарабынан калыбына келтирүүнү мүмкүн эмес кылат деп белгилөөдө.

Жогоруда баяндалгандын негизинде, кайрылуу субъекти талашылып жаткан ченемди Кыргыз Республикасынын Конституциясына карама-каршы келет деп таанууну суранууда.

06.07.2023
Рустам Ырысбаевич Мамановдун, Эльвира Сагыналиевна Джаркееванын, Максатбек Гыязидинович Анарбаевдин, Лилия Викторовна Рафикованын кызыкчылыктарын көздөгөн Сережа Мкртичевич Манукяндын өтүнүчү боюнча

Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 29-июнундагы аныктамасы менен Р.Ы. Мамановдун, Э.С. Джаркееванын, М.Г. Анарбаевдын, Л.В. Рафикованын кызыкчылыгын көздөгөн С.М. Манукяндын Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 439-беренесинин 4-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынды.

06.07.2023
С.А. Матцаковдун кайрылуусу боюнча

Кыргыз Республиксынын Конституциялык сотунун 2023-жылдын 30-июнундагы аныктамасы менен С.А. Матцаковдун Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 432-беренесин Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 58-беренесинин 4-бөлүгүнө, 61-беренесинин 1-бөлүгүнө ылайык келүүсүн текшерүү жөнүндө кайрылуусу өндүрүшкө кабыл алынды.

29.06.2023
Г.С. Дуйшенбекованын кайрылуусу боюнча

Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 19-июнундагы аныктамасы менен Г.С. Дуйшенбекованын Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 145-беренесинин 1, 3-бөлүктөрүнүн, 153- беренесинин 1-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынды.

26.05.2023
Тусучева Каныкей Азимджановнанын өтүнүчү боюнча пресс-анонс

Конституциялык соттун 2023-жылдын 24-майындагы токтому менен Тусучева Каныкей Азимджановнанын Кыргыз Республикасынын Эмгек кодексинин 218 жана 303-беренелеринин, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2000-жылдын 24-мартындагы № 158 “Аялдардын эмгегин колдонууга тыюу салынган эмгек шарттары зыяндуу жана (же) коркунучтуу өндүрүштөрдүн, жумуштардын, кесиптердин жана кызматтардын тизмелери жөнүндө” токтомунун конституциялуулугун текшерүү жөнүндө өтүнүчү кабыл алынды.

16.05.2023
«Бир Дүйнө-Кыргызстан» укук коргоо кыймылы» коомдук бирикмесинин кызыкчылыгын көздөгөн Тимур Жеңишбекович Арыковдун кайрылуусу боюнча пресс-анонс

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 28-апрелиндеги аныктамасы менен Т.Дж.Арыковдун  “Кыргыз Республикасынын кинематографиясын мамлекеттик колдоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 6-беренесинин 2-бөлүгүнүн жана “ушул Мыйзамдын 6-беренесинде каралган учурларды кошпогондо (тышкары)” деген сөздөр менен  туюндурулган 5-беренесинин 2-бөлүгүнүн ченемдик жобосунун Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 10-беренесинин 2-бөлүгүнө, 32-беренесинин 1, 2-бөлүктөрүнө, 33-беренесинин 1-бөлүгүнө, 48-беренесинин 1, 2-бөлүктөрүнө, 63-беренесинин 1-бөлүгүнө ылайык келүүсүн текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынган.

16.05.2023
М.М. Жорокуловдун жана Н.У. Кочкоровдун кайрылуусу боюнча

Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 7-мартындагы аныктамасы менен М.М. Жорокуловдун жана Н.У. Кочкоровдун Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 77-беренесинин 3-бөлүгүндөгү “Токтом жана негизги өндүрүштөн бөлүнүп алынган материалдар мөөрлөнүп чапталган конвертке салынат, ал андан ары кылмыш ишин териштирген органда сакталат жана анда камтылгандар менен тергөөчүдөн тышкары прокурор жана сот тааныша алат” деген ченемдик жобосунун конституциялуулугун текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынды.