07.10.2025
2025-жылдын 7-октябрында Бишкек шаарында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялары жана аппаратынын кызматкерлери үчүн «Башпаанек алуу укугу жана жарансыздык институту: эл аралык жана конституциялык аспектилер» темасында маалыматтык семинар өткөрүлдү.
Иш-чара Конституциялык сот тарабынан Кыргыз Республикасындагы БУУнун Качкындар иштери боюнча жогорку комиссарынын (УВКБ ООН) улуттук кеңсеси жана “Адилет” укуктук клиникасы” коомдук фонду менен биргеликте уюштурулду.
Семинарды ачып жатып, Конституциялык соттун төрагасы Эмиль Осконбаев ар бир укуктук ченемдин артында, өзгөчө качкындарды жана жарандыгы жок адамдарды коргоо жаатындагы ченемдердин артында адамдын тагдыры жана көңүл бурууну, калыстыкты талап кылган конкреттүү кырдаал бар экендигин белгиледи. Ал эми БУУнун Качкындар иштери боюнча жогорку комиссарынын улуттук кеңсесинин башчысынын милдетин аткаруучу Уулкан Айдарова, башпаанекке укук темасы — жөн гана абстрактуу теория эмес, адамдык кадыр-барк жана аярлуу топтордун алдындагы мамлекеттин жоопкерчилиги маселеси экендигин баса белгиледи.
Талкуунун жүрүшүндө катышуучулар качкын жана жарандыгы жок адам статусун берүүнүн эл аралык жана улуттук стандарттары, укуктук коргоо механизмдери, ошондой эле эл аралык деңгээлде Кыргыз Республикасы алган милдеттенмелердин констекстинде аларды практикалык колдонуудагы татаалдыктар жөнүндө маалымдарлыгын жогорулатышты.
Семинар коргоо издөөгө аргасыз болгон адамдардын укуктарын камсыз кылууга бирдиктүү мамилени иштеп чыгууга жана улуттук укуктук системада гуманизм принциптерин бекемдөөгө өбөлгө болуучу кесиптик диалог үчүн аянтча болду.
02.10.2025
2025-жылдын 2-октябрында Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту конституциялык сот өндүрүшү жөнүндө юристтердин маалымдарлыгын жогорулатууга жана өздөрүнүн практикалык ишмердүүлүгүндө конституциялык баалуулуктарды колдонууга багытталган кезектеги конституционализм мектебин өткөрдү.
Иш-чаранын катышуучуларына Конституциялык соттун Төрагасы Эмиль Жолдошевич Осконбаев кайрылуу жасады. Ал өз сөзүндө Конституциянын үстөмдүгүнүн принцибин ишке ашырууда жана коомдо конституционализм маданиятын өнүктүрүүдө Конституциялык соттун маалыматтык иш-чараларынын маанисин баса белгиледи.
Конституционализм мектебинин программасынын алкагында мамлекеттик бийлик органдарынын системасында конституциялык көзөмөл органынын орду жана ролу, конституциялык сот өндүрүшүнүн өзгөчөлүктөрү, конституциялык көзөмөл органынын ченемдик укуктук актыларды баалоодо укук принциптерин жана укук доктриналарын колдонуу практикасы, Конституциялык соттун чечимдеринин юридикалык күчү жана алардын аткаруунун тартиби жөнүндө темалар каралды.
Лекцияларды Конституциялык соттун Төрагасы Эмиль Осконбаев, судьялар Чинара Айдарбекова жана Меергүл Бобукеева өткөрүштү.
Мектептин программасында сунушталган темаларга катышуучулардын активдүү катышуусу, маалымат алмашуунун интерактивдүү ыкмалары каралган, бул материалды жакшы өздөштүрүүнү өбөлгөлөйт. Катышуучулар алган маалыматты өздөрүнүн кесиптик ишинде колдонууга багытталган практикалык тапшырмаларга өзгөчө кызыгуу менен катышты.
Семинардын соңунда катышуучуларга сертификаттар тапшырылды.
Бул иш-чара Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту тарабынан «СИВИКС» коомдук фондунун техникалык колдоосунда уюштурулду жана өткөрүлдү.
29.09.2025
2025-жылдын 26–27-сентябрында Чолпон-Ата шаарында «Экологиялык сот адилеттиги: чакырыктар жана келечеги» аттуу темада Судьялардын улуттук форуму өттү. Форумдун ишине Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы, Кыргыз Республикасынын Судьялар кеңешинин Тартип комиссиясынын төрагасынын орун басары Лунара Жолдошева катышты.
Иш-чаранын максаты — Кыргыз Республикасындагы экологиялык сот адилеттигинин абалы жана келечеги, жарандардын экологиялык укуктарын коргоо жаатындагы негизги чакырыктар, эл аралык стандарттарды колдонуу жана соттук практиканы өркүндөтүү үчүн чечимдерди издөө тажрыйбасы менен бөлүшүү болуп эсептелет.
Форумга Кыргызстандын судьялары, мамлекеттик органдардын өкүлдөрү, адвокаттар, эл аралык жана улуттук эксперттер, ошондой эле экологдор катышты. Мазмундуу докладдар менен мамлекеттик органдардын өкүлдөрү, улуттук эксперттер, ошондой эле чет элдик адистер: Бельгиянын Конституциялык сотунун судьясы, Курчап турган чөйрөнүн маселелери боюнча Европа судьяларынын форумунун президенти Люк Лаврисен, Курчап турган чөйрөнүн маселелери боюнча Европа судьяларынын форумунун мүчөсү, улук судья Фаустино Гудин, Осло университетинин укук профессору Кристина Фойт жана Орхус конвенциясы боюнча экологиялык укук коргоочулар маселеси боюнча БУУнун атайын докладчысы Мишель Форст чыгып сүйлөштү.
Дискуссиялардын көнүл борборунда коомчулуктун экологиялык иштер боюнча адилеттикке жетүүсүн камсыздоо, адам укуктары системасында экологиялык адилеттүүлүктүн жана экологиялык коопсуздуктун концептуалдык негиздери, эл аралык экологиялык конвенциялар жана глобалдык милдеттенмелерди аткаруу деңгээли, жер семирткичтердин Кыргызстандын шартында адам организмине жана генофондго тийгизген таасири, ошондой эле экологиялык укук коргоочуларды коргоо маселелери талкууланды.
Форумдун жыйынтыгы боюнча экологиялык сот адилеттигин мындан ары өнүктүрүүгө, укуктук инфраструктураны жакшыртууга жана ведомстволор аралык кызматташууну бекемдөөгө багытталган тыянактар жана су...
26.09.2025
2025-жылдын 23-26-сентябрында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасы Эмиль Осконбаев башчылык кылган соттун делегациясы Россия Федерациясынын Конституциялык сотунун чакыруусу боюнча эки өлкөнүн конституциялык көзөмөл органдарынын ортосунда 2016-жылы кол коюлган Өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумду ишке ашыруунун алкагында жумушчу сапары менен Россия Федерациясында болду.
Делегациянын курамына Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялары Мукамбет Касымалиев жана Жамил Шаршеналиев кирген.
Делегациянын мүчөлөрүнүн Россия Федерациясынын Конституциялык сотунун Төрагасы Валерий Зорькин жана РФ КС судьялары менен жолугушуулары өттү. Тараптар конституциялык сот өндүрүшүнүн актуалдуу маселелерин, жарандардын жана уюмдардын даттанууларын кароо, укуктук системаны бекемдөө, ошондой эле эл аралык юридикалык форумдарда мындан аркы кызматташтыкты кеңейтүү жана тажрыйба алмашуу мүмкүнчүлүктөрүн талкуулашты.
Иш сапардын алкагында билим берүү ишине өзгөчө көңүл бөлүндү. 26-сентябрда Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасы Эмиль Осконбаев М.В. Ломоносов атындагы Москва мамлекеттик университетинин юридикалык факультетине барып, профессордук-окутуучулар курамы менен жолугуп, студенттер үчүн лекция окуду. Өз сөзүндө ал Кыргызстанда конституциялык көзөмөлдүн калыптанышы, Конституциялык соттун укуктук тартипти камсыздоодогу, жарандарынын укуктары менен эркиндиктерин коргоодогу жана демократиялык институттарды чыңдоодогу ролу тууралуу айтып берди.
Бул жолугушуулар ачык диалог, өз ара урматтоо жана конструктивдүү тажрыйба алмашуу духунда өтүп, Кыргызстан менен Россиянын конституциялык көзөмөл органдарынын ортосундагы эки тараптуу байланыштарды бекемдеп, кызматташуунун жаңы перспективаларын ачты.
25.09.2025
Бүгүн, 2025-жылдын 25-сентябрында Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунда Жогорку соттун Төрагасы Медербек Сатыевдин катышуусунда “Улуттук дем – дүйнөлүк бийиктик” уңгужолун ишке ашырууга арналган иш-чара болуп өттү.
Иш-чарага Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялары М.Р.Бобукеева, Ч.А. Айдарбекова жана К.Дж. Кыдырбаев катышты.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасынын атынан жана анын тапшыруусу боюнча судья М.Р.Бобукеева сөз сүйлөдү.
(more…)
23.09.2025
2025-жылдын 23-сентябрында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунда Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик тил күнүнө арналган салтанаттуу иш-чара болуп өттү.
Иш-чара кыргыз тилин колдоого жана өнүктүрүүгө, ошондой эле улуттук иденттүүлүктү каада-салтты жана маданий баалуулуктарды сактоо аркылуу бекемдөөгө багытталган. Бул иш-чара Мамлекеттик тил күнүн белгилөөнүн жана Кыргыз Республикасынын Президентинин 2024-жылдын 18-декабрындагы № 369 Жарлыгы менен бекитилген “Улуттук дем — дүйнөлүк бийиктик” доктринасын ишке ашыруунун алкагында уюштурулду.
Расмий бөлүк Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик Гимнинин аткарылышы менен башталып, андан кийин Конституциялык соттун Төрагасынын орун басары Карыбек Дуйшеев куттуктоо сөз менен чыгып сүйлөдү. Ал өз сөзүндө, мамлекеттик тил – өлкөнүн эгемендүүлүгүнүн жана маданий мурасынын негиз түзүүчү элементи экендигин баса белгиледи.
“Кыргыз тили – улуттун жүрөгү” темасындагы мазмундуу баяндама менен Гүлмира Жунушова чыгып сүйлөп, кыргыз тилинин мамлекеттүүлүктү бекемдөөдө жана укуктук коомду өнүктүрүүдө аткарган маанилүү ролуна токтолду.
Катышуучуларга “Кыргыз улуттук кийими – биздин сыймыгыбыз” аттуу интерактивдүү видеоролик көрсөтүлдү, анда жарандар жана кызматкерлер улуттук кийимдер, аларды кийүү маданияты, орду жана маданий мурас катары анын муундан муунга өткөрүүдөгү мааниси тууралуу ой бөлүшүштү.
Программанын уландысы катары, чакырылган кыргыздын нарктуу баалуулуктарын элге жайылтуучу Т.Сыдыков атындагы Улуттук көркөм сүрөт академиясынын алдындагы көркөм сүрөт колледжинин мугалими Ч.Б.Сокеева кыргыз боз үйү жана улуттук кийимдери жөнүндө айтып берди, элечек кийүү боюнча мастер класс көрсөттү.
Иш-чаранын өзгөчө бөлүгү — чыгармачылык программа болуп, анда ар кайсы бөлүмдөрдүн кызматкерлери кыргыз тилине арналган поэтикалык чыгармаларды, видеороликтерди, улуттук бийлерди жана ырларды аткарышты.
Иш-чара жыйынтыктоо жана жетекчиликтин коруту...
20.09.2025
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Аппараты шаардык ишембиликке катышты
Бишкек, 2025-жылдын 20-сентябры
Кыргыз Республикасынын Президентинин Улуттук тазалык күнүн өткөрүү боюнча Жарлыгына жана 2023–2025-жылдарга карата катуу тиричилик калдыктарын башкаруу боюнча натыйжалуу инфраструктураны түзүү боюнча иш-чаралар планынын алкагында, 2025-жылдын 20-сентябрында Бишкек шаарында өткөн жалпы шаардык ишембиликке Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Аппаратынын кызматкерлери активдүү катышышты.
(more…)
17.09.2025
12.09.2025
2025-жылдын 11–12-сентябрында Астана шаарында Казакстандын Конституциясынын 30 жылдыгына арналган «Тынчтык жана келечекке укук аркылуу» аталыштагы конституциялык сот адилеттигинин эл аралык форуму болуп өттү.
Иш-чарага Европанын, Азиянын жана Африканын 15 өлкөсүнөн 150дөн ашуун катышуучу — конституциялык көзөмөл органдарынын төрагалары жана судьялары, адам укуктары боюнча ыйгарым укуктуулар, белгилүү укук таануучулар, эл аралык уюмдардын, ошондой эле укук коргоо уюмдарынын жана академиялык коомчулуктун өкүлдөрү чогулушту.
Форумдун алкагында тынчтыкты жана туруктуулукту бекемдөөдө, адам укуктарын коргоодо жана демократиялык институттарды өнүктүрүүдө укуктун ролунун негизги маселелери талкууланды. Катышуучулар глобалдуу чакырыктар шартында дал конституциялык юстиция адилеттүүлүктүн, теңчиликтин жана мамлекеттик башкаруунун алдын ала болжолдуулугунун кепилдиги болоорун белгилешти.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Чинара Айдарбекова «Мыйзам жана тартип — тынчтыктын негизги: адам укуктарын урматтоо жана мамлекеттин туруктуулугу» деген темадагы пленардык сессияда баяндама жасады. Баяндамада ал укуктун үстөмдүгү мамлекеттин туруктуулугунун жана адам укуктарын урматтоонун негиз түзүүчүсү болуп саналаарын баса белгиледи. Ошондой эле, ал Конституциялык соттор мамлекеттин кызыкчылыктары менен жеке инсандын укуктарынын ортосундагы тең салмактуулукту камсыз кылуу миссиясын аткарат, укуктардын негизсиз чектелишине жол бербейт жана мыйзамга карата урматтоо маданиятын калыптандырууга өбөлгө түзөт, - деди.
Судья Ч.Айдарбекова өз баяндамасында жарандардын аярлуу категорияларын коргоо жана сот адилеттигине жеткиликтүүлүктү камсыз кылуу боюнча Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун иш тажрыйбасынан мисалдарды келтирди. Ал соттун ден соолугунун мүмкүнчүлүгү чектелген жарандардын укуктарын, алардын шайлоо укуктарын коргоого, пикир айтуу эркиндигине байланышкан чечимдерин белгилеп өттү. Мындай чечимдер коомдун мамлекеттик ин...
03.09.2025
2025-жылдын 25-28-августунда Корея Республикасынын Сеул шаарында Азия конституциялык сотторунун жана ага теңештирилген институттарынын ассоциациясынын (AACC SRD) Изилдөөлөр жана өнүгүү боюнча катчылыгынын 5-эл аралык симпозиуму болуп өттү.
Бул эл аралык форумга Кыргызстандын атынан Конституциялык соттун судьялары Мукамбет Шадыканович Касымалиев жана Кырккелди Джумалиевич Кыдырбаев катышты.
Бул жылы өткөн симпозиумдун негизги темасы “Жеке жашоо-турмушка болгон укук” болду. Жумушчу сессиялардын жүрүшүндө бул укуктун негизги түзүүчү элементтери, аларды мыйзамдуу чектөө чектери жана катышуучу өлкөлөрдөгү актуалдуу соттук практика менен байланышкан маселелер талкууланды.
Конституциялык соттун судьясы Кырккелди Кыдырбаев “Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун укуктук позицияларында чагылдырылган, санариптештирүү шартында жеке турмуштун кол тийбестигинине конституциялык укукту ишке ашыруунун айрым концептуалдык ыкмалары жөнүндө” деген темадагы доклад жасады. Докладда ал санариптик технологиялар доорунда жеке жашоо-турмуштун кол тийбестигине укукту камсыздоонун өзгөчө актуалдуулугун жана маанилүүлүгүн белгилеп, глобалдык санариптештирүүгө байланыштуу келип чыккан чакырыктарга токтолду жана бул укукту коргоо боюнча Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту тарабынан иштелип чыккан ыкмалар жөнүндө айтып берди.
Симпозиумдун программасы изилдөө сессияларын, пленардык жыйынды жана Ассоциацияга мүчө мамлекеттердин ортосунда өз ара түшүнүшүүнү жана кызматташууну бекемдөөгө багытталган маданий иш-чараны камтыды.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун AACC SRD алкагындагы иш-чараларга катышуусу эл аралык укуктук диалогду өнүктүрүүгө, тажрыйба алмашууга жана адам укуктарынын негизги эркиндиктерин камсыздоо жана коргоо боюнча жалпы мамилелерди калыптандырууга өбөлгө түзөт.
![]()
02.09.2025
Бүгүн, 2025-жылдын 2-сентябрында, Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунда өлкөнүн Эгемендүүлүк күнүнө арналган, ведомстволук сыйлыктар менен сыйлоо аземи болуп өттү.
Конституциялык сот адилеттигин өнүктүрүүгө, ак ниет кызмат өтөөгө жана Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту менен кызматташууга кошкон активдүү салымы үчүн мамлекеттик жана коомдук ишмерлер, сот тутумунун жана жарандык сектордун өкүлдөрү жогорку сыйлыктар менен сыйланышты.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун «Кызматташтык үчүн» медалы менен төмөнкүлөр сыйланышты:
• Мейил Адилбековна Бегилерова – Кыргыз Республикасынын Адвокатурасынын Адвокаттар кеңешинин төрагасы;
• Мирбек Сатарбек уулу – Бишкек шаардык сотунун төрагасынын орун басары;
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун “Ак ниет кызматы үчүн” медалына төмөнкүлөр татыктуу болду:
• Карыбек Арстанбекович Дуйшеев – Конституциялык соттун Төрагасынын орун басары;
• Каныбек Толубаевич Масалбеков – Конституциялык соттун аппаратынын жетекчиси;
• Айзада Макеновна Бокоева – Конституциялык соттун аппаратынын каржы-чарба бөлүмүнүн башчысы.
Бир катар судьялар, мамлекеттик органдардын жана коомдук уюмдардын өкүлдөрү Конституциялык соттун Ардак грамотасына татыктуу болушту. Ошондой эле Конституциялык соттун ишмердүүлүгүнө активдүү көмөк жана колдоо көрсөткөндүгү үчүн Кыргыз Республикасынын Улуттук гвардиясынын аскер кызматчыларына жана жарандык сектордун өкүлдөрүнө Алкыш баракчалар тапшырылды.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун төрагасы Эмиль Жолдошевич Осконбаев салтанаттуу аземде сүйлөгөн сөзүндө, Эгемендүүлүк күнүнө карата өткөрүлгөн сыйлоо – Конституциянын үстөмдүгүн бекемдөөгө, жарандардын укуктары менен эркиндиктерин коргоого, ошондой эле көз карандысыз сот бийлигинин принциптерин бекемдөөгө салым кошкон адамдардын эмгегин терең баалоонун жана урматтоонун көрүнүшү, – деп белгиледи. Бул баалуулуктар Кыргызстанда демократиялык өнүгүүнүн жана мамлекеттик институттарга болгон ишенимди...
02.09.2025
2025-жылдын 4-августунда Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Лунара Жолдошеванын Улуу Британиянын Лестер университетинин укук мектебинде Global South Network демилгесинин негиздөөчүсү, окутуучу, доктор Науман Реаят менен жумушчу жолугушуусу өттү.
Лестер университетинин укук мектеби Улуу Британиядагы юридикалык билим берүүнүн алдыңкы борборлорунун бири болуп саналат. Ал кылымдар бою калыптанган салттарды иннновациялар менен айкалыштырат, Teaching Excellence Framework (TEF 2023) стандартынын алтын лауреаты статусуна ээ жана күчтүү эл аралык багыты менен айырмаланат.
Эл аралык кызматташуунун алкагында доктор Науман Реаят 2025-жылдын 18-июнунда Чолпон-Ата шаарында өткөн, Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун 35 жылдыгына арналган «Жаңы демократиядагы өлкөлөрдөгү конституциялык сот адилеттигинин калыптанышы» аттуу темадагы эл аралык конференцияга катышкан.
Жолугушуунун жүрүшүндө тараптар конституциялык сот адилеттигинин өнүгүүсүнүн актуалдуу маселелерин, илимий жана академиялык кызматташуунун келечегин, ошондой эле Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту менен Лестер университетинин ортосундагы биргелешкен иштердин мүмкүн болгон багыттарын талкуулашты.
Бул жолугушуу мурда түзүлгөн кесиптик байланыштарды чыңдоого өбөлгө түзүп, глобалдашуу шартында сот системаларынын алдында турган учурдун чакырыктары жөнүндө пикир алмашуу үчүн аянтча болуп калды.
30.08.2025
Урматтуу мекендештер! Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун жана өзүмдүн атымдан баарыңыздарды өлкөбүздүн эң улуу майрамы – Эгемендүүлүк күнү менен чын дилимден куттуктайм! 1991-жылдын 31-августу кыргыз элинин тарыхына өз тагдырын өзү аныктап, эркин жана көзкарандысыз мамлекет куруу укугун алган улуу күн катары алтын тамгалар менен жазылды. Эгемендүүлүк – бул биздин эң ыйык байлыгыбыз, улуттук сыймыгыбыз, эл биримдигинин жана адилеттүүлүккө умтулуубуздун символу. Эгемендүүлүктүн жылдарында Кыргызстан эркин жана демократиялуу мамлекет катары калыптануу жолун басып өттү. Биз Конституциянын жогорку орунда болушун бекемдедик, демократиялык институттарды өнүктүрдүк жана жарандардын укуктары менен эркиндиктерин эң жогорку баалуулук катары тааныдык. Бүгүнкү күндө өткөн жолубузга таянып, мамлекеттүүлүктү, адилеттүүлүктү жана ынтымакты чыңдоо аркылуу келечекке ишенимдүү көз чаптырабыз. Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту – өлкөнүн Баш мыйзамынын кепили катары, мындан ары да конституциялык мыйзамдуулукту, жарандардын укуктары менен эркиндиктерин коргоого жана укуктук мамлекетти чыңдоого бекем кызмат кылат. Кымбаттуу мекендештер! Ар бирибиздин жүрөгүбүздө мекенибизге болгон сыймык дайыма жашасын! Эгемендүү Кыргызстаныбыз гүлдөп-өссүн, ал эми ынтымакка, тынчтыкка жана адилеттүүлүккө болгон жалпы умтулуубуз өлкөбүздү жаңы ийгиликтерге жетелесин! Эгемендүүлүк күнүң менен, Кыргызстан! Майрамыңар кут болсун, урматтуу мекендештер!
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасы Э. Осконбаев
21.08.2025
2025-жылдын 21-августунда Бишкек шаарында «Аял — дүйнөнү жакшы жакка өзгөрткөн лидер» аттуу эл аралык форум болуп өттү.
Иш-чара Кыргызстан менен Өзбекстандан келген айымдарды чогултуп, үй-бүлөнү чыңдоодогу, коомду өнүктүрүүдөгү жана тең мүмкүнчүлүктөрдү илгерилетүүдөгү аялдардын ролун талкуулоонун маанилүү аянтчасына айланды.
Форумдун ишине Кыргыз Республикасынын Биринчи айымы Айгүл Жапарова, Өзбекстан Республикасынын Президентинин администрациясынын башчысы Саида Мирзиёева, көрүнүктүү мамлекеттик жана коомдук ишмерлер, ошондой эле ар кыл кесиптик тармактардын өкүлдөрү катышты.
Форумдун катышуучулары аялдардын укуктарын жана мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү маселелерин талкуулап, кесиптик жана жеке өсүү боюнча тажрыйбаларын бөлүшүп, максатка жетүү жолундагы умтулуунун жана эрктүүлүктүн үлгүлөрүн көрсөтүштү.
Форумдун ардактуу катышуучуларынын катарында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Чинара Айдарбекова да болду. Анын катышуусу гендердик теңчилик жана аялдардын коомдук өнүгүүгө кошкон салымы тууралуу диалогдо сот бийлигинин өкүлчүлүгүнүн маанилүүлүгүн баса белгиледи.
Бишкекте өткөн форум Кыргызстан менен Өзбекстандын ортосундагы эл аралык кызматташтыкты жана достукту чыңдоодо маанилүү окуя болду. Анын жыйынтыктары аялдардын активдүү ролу коомдун оң өзгөрүүлөрүнө жана прогрессине түрткү болорун дагы бир жолу тастыктады.
16.07.2025
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялары Чинара Аскарбековна Айдарбекова жана Меергүл Рыскулбековна Бобукеева Азербайжан Республикасынын Конституциясынын 30 жылдыгын майрамдоого арналган жана Баку шаарында өткөн маанилүү эл аралык иш-чараларга катышты.
Иш-сапардын алкагында Конституциялык соттун судьялары бир эле учурда эки ири укуктук форумга катышты:
🔹 «Конституциялык сот адилеттигин ишке ашыруу аркылуу Конституциянын үстөмдүгүн камсыздоонун учурдагы багыттары» темасындагы эл аралык конференция
Бул конференция конституциялык соттордун өкүлдөрүн, алдыңкы адистерди жана окумуштууларды жарандардын укуктарын жана эркиндиктерин коргоо, демократиялык институттарды чыңдоо жана конституциялык сот адилеттигинин ролун жогорулатуу маселелерин талкуулоо үчүн бириктирди. Катышуучулар Конституциянын үстөмдүгүн жана сот бийлигинин көз карандысыздыгын камсыздоодогу практикалык ыкмалар менен бөлүштү.
🔹 Түрк дүйнөсүнүн конституциялык юрисдикцияларынын жыйыны (TÜRK-AY)
Түрк тилдүү мамлекеттердин конституциялык сотторунун ортосундагы кызматташууну өнүктүрүүгө арналган атайын аянтча. Жыйындын жүрүшүндө Түркия Республикасынын Конституциялык сотунун төрагасы Кадир Озкая мырза Түркиянын төрагалыгы мезгилиндеги ишмердүүлүктүн жыйынтыгын чыгарып, түрк дүйнөсүнүн өлкөлөрүндө конституциялык көзөмөл системасын өркүндөтүү үчүн биргелешкен күч-аракеттердин маанилүүлүгүн белгиледи.
TÜRK-AY жыйынынын катышуучуларынын көңүлү өзгөчө Конституциялык сот адилеттиги боюнча дүйнөлүк конференциясынын 6- Конгрессине даярдалган улуттук докладдарга бурулду. Өз иш тажрыйбалары менен төмөнкү өкүлдөр бөлүштү:
• Азербайжан Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Рауф Кулиев мырза;
• Түркия Республикасынын Конституциялык сотунун аппаратынын жетекчисинин орун басары Йылма Чынар мырза;
• Казакстан Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Еркин Онгарбаев мырза;
• Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Чынара Айдарбекова айым;
...
09.07.2025
2025-жылдын 9-10-июль күндөрү Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту “Адилет” укуктук клиникасы” коомдук фонду менен биргеликте юристтер үчүн Конституционализм мектебин өткөрүүдө.
Иш-чаранын максаты — конституциялык көзөмөлдүн азыркы маселелерин терең изилдөө жана жаш адистердин конституциялык маселелер менен иштөөдө практикалык көндүмдөрүн калыптандыруу болуп саналат.
Программанын алкагында катышуучулар Конституциялык соттун судьялары менен биргеликте Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун ишмердүүлүгүнүн негизги аспектилерин талкуулашат.
Конституционализм мектебинин программасы төмөнкүлөрдү камтыйт:
• мамлекеттик бийлик органдарынын системасында Конституциялык соттун орду жана ролу тууралуу презентациялар жана талкуулар;
• конституциялык сот өндүрүшүнүн этаптары жана конституциялуулук презумпциясы принциби боюнча түшүндүрмөлөр;
• пропорционалдуулук жана акылга сыярлык кармануу принциптерин колдонууга өзгөчө көңүл буруу менен ченемдик укуктук актылардын конституциялуулугун баалоо боюнча практикалык кейстер;
• кылмыш-жаза жана кылмыш-жаза-процессуалдык мыйзамдар боюнча соттун укуктук позицияларын талкуулоо;
• Конституциялык соттун чечимдерин аткаруунун, түшүндүрмө берүүнүн тартиби жана токтомдорунун юридикалык күчү менен таанышуу.
Катышуучулар Конституциялык сотко кайрылуу үчүн негиз катары “аныксыздык” темасына жана мындай кайрылууларга коюлган талаптарга айрыкча көңүл бөлүшөт.
Уюштуруучулар өздөрүнүн алдына агартуу максатын гана койбостон, ошондой эле катышуучуларды активдүү кесипкөй диалогго тартуу , конституциялык сот адилеттигинин жана укуктук мамлекеттин принциптерин комплекстүү түшүнүүнү калыптандырууга көмөктөшүү милдетин коюшту.
Конституционализм мектеби аяктагандан кийин бардык катышуучуларга сертификаттар тапшырылат.
30.06.2025
2025-жылдын 30-июнунда Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунда Юристтер күнүнө арналган соттун жамаатынын салтанаттуу жыйыны болуп өттү.
Конституциялык соттун төрагасы Эмиль Осконбаев кызматкерлерди жана конокторду кесиптик майрамы менен куттуктап, конституциялык мыйзамдуулукту чыңдоодо жана укуктук мамлекетти өнүктүрүүдө юристтердин эмгегинин маанилүү экендигин баса белгиледи.
Иш-чаранын жүрүшүндө конституциялык сот адилеттигин өнүктүрүүгө олуттуу салым кошкондугу жана коомдо конституциялык баалуулуктарды жайылтууга көмөктөшкөндүгү үчүн ведомстволук сыйлыктар тапшырылды.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Ардак грамотасы менен сыйлангандар:
• Мырзалимов Р.М. — Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун төрагасынын кеңешчиси, «Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Жарчысы» журналынын редакциялык кеңешинин мүчөсү;
• Маралбаева А.Ш. — Б.Н. Ельцин атындагы Кыргыз-Россия Славян университетинин юридикалык факультетинин мамлекеттин жана укуктун теориясы жана тарыхы кафедрасынын доценти, «Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Жарчысы» журналынын редакциялык кеңешинин мүчөсү;
• Атабекова Н.К. — Кыргызстан эл аралык университетинин илим жана инновациялар боюнча проректору;
• Сабырова К.Ж. — Жалал-Абад мамлекеттик университетинин экономика-юридикалык факультетинин жарандык укук жана адвокатура кафедрасынын профессору;
• Мусабекова Ч.А. — Кыргыз Республикасынын Жогорку сотуна караштуу Сот адилеттигинин жогорку мектебинин доценти, окутуучу;
• Турдумамбетова Г.Б. — Кыргыз Республикасынын Адвокатурасына караштуу Адвокаттарды окутуу борборунун мурдагы директору;
• Гузель Камил кызы — Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу Ж. Абдрахманов атындагы Мамлекеттик башкаруу академиясынын кафедра башчысы, Кыргыз Республикасынын Нотариалдык палатасына караштуу «Нотариат мектеби» окуу борборунун директору;
• ошондой эле Мамыталы кызы Камила — Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун аппаратынын кызматкери.
Салтанаттуу а...
27.06.2025
2025-жылдын 27–29-июну, Чок-Тал айылы, Ысык-Көл облусу
Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту өлкөнүн алдыңкы билим берүү уюмдары жана укуктук мекемелери менен биргеликте Кыргыз Республикасынын Юристтер күнүнө арналган Конституциялык окууларды өткөрдү.
«Постсоветтик өлкөлөрдөгү социалдык укуктук мамлекеттин конституциялык концепциясы: теориянын жана практиканын көйгөйлөрү» атуу темадагы иш-чара – натыйжалуу чечимдерди издөө жана тажрыйба алмашуу максатында окумуштууларды, практик адистерди жана мамлекеттик органдардын өкүлдөрүн бириктирди.
Иш-чаранын уюштуруучулары:
• Кыргыз Республикасынын Эл аралык университети
• Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту
• «Кыргызстандын юристтери» ассоциациясы
• IPCHAIN Ассоциациясынын Кыргыз Республикасындагы өкүлчүлүгү
• Кыргызстандын социалдык иштер мектептеринин ассоциациясы
• Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу Мамлекеттик башкаруу академиясы
• Ж. Баласагын атындагы КМУнун Юридикалык институту
• Кыргыз Республикасынын Башкы прокуратурасынын алдындагы Юридикалык академия
Конституциялык окуулардын ачылышы Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун төрагасы Эмиль Осконбаевдин видеокайрылуусу менен коштолду.
Өз кайрылуусунда ал социалдык укуктук мамлекетти калыптандыруу – бул жөн гана конституциялык декларация эмес, бийликтин бардык институттарынын ар күнкү милдети жана социалдык мамлекеттин маңызы — адамга кызмат кылууда: социалдык ажырымды жоюуда, калктын аярлуу катмарына жардам көрсөтүүдө, билим берүүгө, саламаттыкты сактоого жана адилет сотко жеткиликтүүлүктү камсыз кылууда турат, – деп баса белгиледи.
Ал айрыкча юристтердин, окутуучулардын жана академиялык коомчулуктун ролуна токтолуп, алардын келечек муундун укуктук аң-сезимин жана Конституцияга болгон сый-урмат мамилесин калыптандырууда салымы зор экендигин белгиледи.
Окуулардын программасы пленардык жыйынды жана үч тематикалык сессияны камтып, аларда социалдык мамлекеттин өнүгүшүнүн негизги аспектилери талкууланд...
25.06.2025
2025-жылдын 24-25-июнунда Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлиги, Юстиция министрлигине караштуу Ченем жаратуу жана укуктун үстөмдүгү институту менен кызматташтыкта жана Европа Биримдиги тарабынан каржыланган «Адилеттүүлүккө мониторинг – Кыргызстанда адам укуктарын илгерилетүүдө жарандык коомду чыңдоо» долбоорунун колдоосунда мамлекеттик органдардын өкүлдөрү үчүн Конституционализм мектебин өткөрүүдө.
Бул агартуу иш-чарасы, биринчи кезекте, мамлекеттик бийлик органдары менен Конституциялык соттун ортосундагы кесиптик терең диалогдун аянтчасы болуп кызмат кылат. Иш-чаранын максаты – укуктук маданиятты чыңдоо, институционалдык өз ара аракеттенүүнү өнүктүрүү жана конституциялык укукту иш жүзүндө колдонууну өркүндөтүү.
Иш-чаранын ачылышында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасы Эмиль Осконбаев катышуучуларга кайрылып, Конституциялык соттун мамлекеттик бийлик органдарынын тутумундагы мааниси жана Конституциянын үстөмдүгү принцибин ишке ашыруудагы анын ролу тууралуу айтып берди.
Конституционализм мектебинин программасы төмөнкү темаларды камтыды:
• конституциялык сот өндүрүшүнүн өзгөчөлүктөрү жана укуктук негиздери;
• ченемдик укуктук актылардын конституциялуулугунун презумпциясы, пропорционалдуулук жана акылга сыярлык чектөө принциптерин колдонуу;
• мамлекеттик органдардын конституциялык сот өндүрүшүнө катышуусу, юридикалык корутундуларды даярдоо жана укуктук негиздерди түзүү;
• Конституциялык соттун чечимдеринин юридикалык күчү, аткарылышы жана түшүндүрмөсү.
Иш-чарада чыгып сүйлөгөн лекторлор:
* Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасы Эмиль Жолдошевич Осконбаев,
* Конституциялык соттун судьясы Чинара Аскарбековна Айдарбекова,
* Конституциялык соттун аппаратынын кызматкерлери — бөлүм башчы
Ж.К. Аширматова жана башкы консультант Ч.М. Шергазиев,
* Кыргыз Республикасынын Башкы прокуратурасынын Башкы башкармалыгынын башчысы К.К. Байдылдаев.
Сабактар теория менен практиканы айкалыштырга...
24.06.2025
2025-жылдын 24-июну
Формат: онлайн, өткөрүлгөн жери: Таиланд Каролдугу.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Лунара Жолдошева Азия конституциялык сотторунун жана ага теңештирилген институттарынын ассоциациясынын (АКСА) Мүчөлөр кеңешинин онлайн-жыйынына катышты.
Жыйындын алкагында Таиланд Королдугунун Конституциялык сотунун 2023–2025-жылдар аралыгындагыгы анын АКСАга төрагалык кылуу мезгилиндеги ишмердүүлүгүнө сереп жасалды. Ошондой эле, Ассоциациянын төрагалыгы Өзбекстан Республикасынын Конституциялык сотуна өткөрүлүп берилди.
Мындан тышкары, жыйындын катышуучулары Ирактын Жогорку федералдык сотунун АКСАга мүчө болуу боюнча кайрылуусун карап чыгышты. Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту бул демилгени колдоп, Азия аймагындагы кесиптик кызматташтыктын кеңейишин кубаттады.
АКСА – Азия өлкөлөрүнүн конституциялык сотторун жана ага теңештирилген институттарды бириктирген уюм, ал конституциялык сот адилеттигин жана адам укуктарын коргоо механизмдерин чыңдоо жана тажрыйба алмашуу үчүн эл аралык платформа кызматын аткарат.
