2025-жылдын 25-27-апрель күндөрү Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасы Э. Ж. Осконбаев жетектеген Конституциялык соттун делегациясы Түркия Республикасынын Стамбул шаарында өткөн Түркиянын Конституциялык сотунун түзүлгөндүгүнүн 63 жылдыгына арналган салтанаттуу иш-чараларга катышты.
Ачылыш аземине Түркия Республикасынын Президенти Реджеп Тайип Эрдоган катышты. Иш-чаранын программасы «XXI кылымдагы конституциялык сот адилеттигинин келечеги» темасындагы эл аралык симпозиумду да камтыды, бул пикир жана тажрыйба алмашуу үчүн маанилүү аянтча болду. Ага 40 ашык өлкөнүн конституциялык сотторунун жана ага теңештирилген органдарынын өкүлдөрү катышты.
Программаны негизги учурларынын бири – Түрк дүйнөсүнүн (TÜRK-AY) Конституциялык юрисдикцияларынын конференциясынын Мүчөлөр кеңешинин атайын сессиясы болду, анын алкагында Түркиянын Конституциялык сотунан Азербайжан Республикасынын Конституциялык сотуна төрагалыкты салтанаттуу өткөрүп берүү аземи өттү.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасы Эмиль Осконбаев өзүнүн сөзүндө кесиптештерин юбилейи менен куттуктап, мамлекеттер ортосундагы укуктук кызматташууну мындан ары да өнүктүрүүнүн маанилүүлүгүн белгиледи. Ал мындай эл аралык платформалар ачык диалог жана тажрыйба алмашуу мүмкүнчүлүгүн түзүп, конституциялык көзөмөл институттарын өнүктүрүүгө, укуктун үстөмдүгүн бекемдөөгө жана адам укуктарын коргоого өбөлгө түзөрүн баса белгиледи.
“Мындай эл аралык платформалардын алкагында жүргүзүлгөн биргелешкен аракеттер биздин өлкөлөрдүн укуктук системасын чыңдайт, ошондой эле конституциялык сот адилеттиги чөйрөсүндөгү кызматташууну тереңдетет деп ишенебиз, бул өз кезегинде укуктук институттардын мындан аркы өркүндөшүн жана жарандардын укуктарын натыйжалуу коргоону камсыз кылат”, – деп белгиледи Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун Төрагасы Эмиль Осконбаев.
25.04.2025
Кыргыз Республикасынын Конституция күнүнө утурлай өлкөнүн Конституциялык сотунун судьялары салт болуп калгандай Бишкек шаарынын алдыңкы жогорку окуу жайларынын юридикалык факультеттеринин студенттери үчүн жерине баруу менен лекциялардын циклин өткөрүштү.
Лекциялар Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинде, Кыргыз Республикасынын Эл аралык университетинде, Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу Мамлекеттик башкаруу академиясында, Кыргыз Республикасынын Башкы прокуратурасынын Юридикалык академиясында, “Ала-Тоо” эл аралык университетинде, ошондой эле Борбор Азия эл аралык университетинде өткөрүлдү.
Бул иш-чаралардын максаты – жаштардын укуктук маданиятын жогорулатуу жана болочок юристтерди конституциялык түзүлүштүн негиздери, Конституциянын коомдогу орду жана өлкөдөгү жогорку конституциялык көзөмөл органы болгон Конституциялык соттун ишмердүүлүгү менен тааныштыруу болуп саналат.
Жолугушуулардын жүрүшүндө Конституциялык соттун судьялары студенттерге Конституциянын коомдогу ролу, конституциялык көзөмөлдүн механизмдери жана жарандардын негизги укуктары менен эркиндиктерин камсыз кылган укуктук кепилдиктер тууралуу айтып беришти. Мында өзгөчө көңүл конституциялык сот өндүрүшүнүн маселелерине, адам укуктарын коргоо механизмдерине, мамлекет менен жарандын өз ара аракеттенүүсүнүн актуалдуу маселелерине, укуктук маданияттын маанисине жана жаштар чөйрөсүндө укуктук аң-сезимди өнүктүрүүгө бурулду.
Студенттер суроолорду берип, конкреттүү укуктук кейстер боюнча талкууларга катышып активдүүлүктү көрсөтүштү, конституциялык укуктарды коргоо жаатындагы актуалдуу чакырыктар боюнча өз ойлору менен бөлүштү.
Лекциялардан тышкары, Ачык эшик күнүнүн алкагында жогоруда аталган ЖОЖдордун студенттери Конституциялык соттун имаратында болушуп, аларга экскурсия уюштурулду. Конституциялык соттун тарыхы, анын ыйгарым укуктары, маанилүү чечимдери жана өлкөнүн конституциялык түзүлүшүнүн негиздерин коргоо системасындагы орду тууралуу кеңири маалымат алышты. Жаш юрис...
11.04.2025
Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту 2025-жылдын 9, 11-апрелинде Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 243, 251, 253-беренелеринин, “Тергөөчү процесстин катышуучуларын кылмыш ишинин материалдары менен тааныштыргандан жана алардын өтүнүчтөрү чечилгенден кийин айыптоо актысын түзөт” деген сөздөр менен баяндалган 256-беренесинин 1-бөлүгүнүн биринчи абзацынын ченемдик жобосунун, 296-беренесинин 6-бөлүгүнүн, 403-беренесинин 2-бөлүгүнүн, 412-беренесинин 3-бөлүгүнүн жана 421-беренесинин 2-бөлүгүнүн 3-пунктунун конституциялуулугун текшерүү жөнүндө ишти карап чыкты.
Арыз ээсинин ырастоосу боюнча, КЖПКда сотко чейинки сырттан өндүрүштү так укуктук регламенттөөнүн жоктугу эки жактуу укук колдонууга алып келет. Кээ бир учурларда тергөө айыпталуучу компетенттүү органдарга жеткирилмейинче токтотулуп турат, ал эми башка бир учурларда кылмыш ишин кийин сотко жөнөтүү менен сырттан айып коюу колдонулат.
Мындан тышкары, КЖПК адамды биринчи инстанцияда сырттан соттоого гана эмес, ошондой эле ишти анын катышуусуз апелляциялык, кассациялык соттук инстанцияларда да кароого да мүмкүндүк берет. Арыз ээсинин пикири боюнча сырттан чыгарылган өкүмдү апелляциялык жана кассациялык тартипте соттолуучунун түздөн-түз катышуусу менен кайра кароо мүмкүнчүлүгүнүн жоктугу адилеттүү соттук териштирүүгө болгон конституциялык укугун, бузулган укуктарды мыйзамда каралган бардык ыкмалар менен калыбына келтирилишин, ошондой эле сот өндүрүшүндө тараптардын тең укуктуулугу жана атаандаштыгы принцибин бузат.
Арыз ээси, ошондой эле КЖПКнын 403-беренесинин 2-бөлүгү апелляциялык даттануунун мөөнөтүн калыбына келтирүү жөнүндө өтүнүч берүү үчүн үч айлык бөгөт коюу мөөнөтүн орнотуу менен соттук коргонууга жана соттук териштирүүгө түздөн-түз катышууга болгон конституциялык укукту негизсиз чектейт деп эсептейт. Башкача айтканда, даттануу укугу формалдуу түрдө бар экенине карабастан, сырттан соттолгон адам белгиленген укуктарынан иш жүзүндө ажырайт.
Ишти кароонун жыйынтыгы боюнча Конс...
26.03.2025
Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту «Кайсы конституциялык укугум мага жашоодогу кыйынчылыкты жеңүүгө жардам берди» аттуу темада студенттер арасында сынак жарыялайт
Сынак Кыргыз Республикасынын Конституция күнүнө карата өткөрүлөт жана теманы кеңири ачып берген эң мыкты эссе жана видеороликтерди аныктоого багытталган. Катышуучулар өз көз караштары, жеке окуялары менен бөлүшүп, конституциялык укуктарды коргоо жана ишке ашыруу боюнча практикалык сунуштарын бере алышат.
Сынакка кимдер катыша алат?
Кыргыз Республикасынын бардык жогорку окуу жайларынын студенттери.
Сынактык материалдарга коюлуучу талаптар:
• Материалдар мамлекеттик же расмий тилде кабыл алынат.
• Эссенин көлөмү – 3 беттен ашпашы керек.
• Видеороликтин узактыгы – 3төн 5 мүнөткө чейин.
• Бир катышуучу бир нече материал жибере алат.
• Сынакка тапшырылган материалдар рецензияланбайт жана кайтарылбайт.
• Сынакка катышуу үчүн материалды тапшыруусу анын жарыяланышынын мүмкүндүгүнө автордун макулдугун билдирет.
Катышуу үчүн берилген материалга өзүнүн авторлугун тастыктаган билдирмени толтуруу зарыл.
Баалоо критерийлери:
• Идеянын жаңылыгы жана оригиналдуулугу
• Теманын ачып берүүнүн деңгээли
• Баяндоонун тактыгы жана логикалуулугу.
• Мазмундуулук жана аргументтүүлүк.
• Материалды берүүнүн креативдүүлүгү.
Сынакка тапшырылган иштерди Конституциялык соттун судьяларынан жана аппараттын кызматкерлеринен турган атайын комиссия аныктайт.
Жеңүүчүлөрдү сыйлоо:
Сынактын жыйынтыгы боюнча үч жеңүүчү аныкталат:
I орун – Ысык-Көлдө өтүүчү Конституционализм жайкы мектебине катышуу.
II орун – Бишкекте өтүүчү Конституционализм жайкы мектебине катышуу.
III орун – Баалуу белектер.
Сыйлык тапшыруу аземи 2025-жылдын 20-майында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун имаратында өтөт.
Аймактардан келген жеңүүчүлөр Бишкекке баруу менен байланышкан чыгымдарын өздөрү көтөрүшөт.
Билдирмени кант...
22.03.2025
Бишкек, 22 – март, 2025-жыл-экологиялык демилгенин алкагында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун аппаратынын кызматкерлери ишембилик уюштуруп, тегеректеги аймакты тазалашты.
Иш – чаранын максаты-айлана-чөйрөнү көрктөндүрүү, тазалыкты сактоо жана экологиялык маданиятты калыптандыруу. Ишембиликтин жүрүшүндө тротуарлар жана газондор таштандылардан жана жалбырактардан тазаланып, жашыл аянттар санитардык тазалоодон өткөрүлдү.
Конституциялык сот экология жана туруктуу өнүгүү маселелерине өзгөчө көңүл бурат, Анын ичинде айлана-чөйрөнү коргоого багытталган демилгелерди колдойт.
Конституциялык соттун аппараты бардык жарандарды айлана-чөйрөгө аяр мамиле жасоого жана шаардын тазалыгын сактоого өз салымын кошууга чакырат.
Конституциялык сот-таза жана экологиялык таза чөйрө үчүн!
20.03.2025
Бүгүн, Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунда тынчтыктын, биримдиктин жана жаңылануунун майрамы —эл аралык Нооруз күнүнө арналган майрамдык иш-чара болуп өттү.
Салтанатты ачып жатып, Конституциялык соттун төрагасы Эмиль Осконбаев жамаатты келе жаткан майрамы менен куттуктап, улуттук салттарды бекемдөөдө, коомдун биримдигин жана маданий мурастарды сактоодо анын маанилүүлүгүн белгиледи.b>
Ал белгилегендей, Нооруз жаркын үмүттөргө жана жакшы өзгөрүүлөргө толгон жаңы этаптын башталышын символдоштурат.
Иш-чаранын алкагында соттун кызматкерлери улуттук ыр күүлөрдү камтыган программадан ырахат алышты. Салтанаттын жүрүшүндө Нооруз майрамынын келип чыгышы жана мааниси, анын жөрөлгөлөрү, символикасы жөнүндө баяндалып, тематикалык видеоматериалдар көрсөтүлдү.
Майрамдын ажырагыс бөлүгү болуп кыргыз ашканасынын салттуу тамактары коюлган дасторкон болду, алардын арасында бакубатчылыктын жана молчулуктун символу болгон сүмөлөк өзгөчө орунду ээледи.
Иш-чара позитивдүү маанайда өтүп, бардык катышуучуларга биримдиктин маанилүүлүгүн, улуттук маданиятты урматтоонун жана каада-салттарга аяр мамиле кылуу керектигин эске салды.
20.03.2025
Урматтуу кесиптештер, кымбаттуу достор!
Сиздерди жаздын жаркыраган Нооруз майрамы менен чын дилимден куттуктайм! Жаздын жарчысы болгон бул күн биздин жүрөктөрдү жаркын үмүттөргө толтуруп, муундардын, салтыбыздын жана бакубаттыкка умтулуунун ажырагыс байланышын эске салат.
Нооруз жыл мезгилдеринин алмашуусун, күн менен түндүн теңелүүсүн гана эмес, биримдиктин, өз ара түшүнүшүүнүн жана адилеттүүлүктүн күчүн да билдирет. Дал ушул баалуулуктар биздин өлкөнүн Конституциясынын негизи болгон ар бир жарандын теңдигинин, укуктарынын жана эркиндиктеринин кепилдигин түзөт.
Бул майрам ар бир үйгө кубаныч, ырыс-ырашкерлик жана келечекке болгон бек ишенимди алып келсин. Сиздерге чың ден соолук, ишиңиздерге ийгилик жана өнүгүү каалайм!
Майрамыңыздар менен!
Урматтоо менен,
Кыргыз Республикасынын
Конституциялык сотунун төрагасы Эмиль Осконбаев
17.03.2025
Жыл сайын 5-майда белгиленүүчү Кыргыз Республикасынын Конституция күнүн утурлай Конституциялык сот өлкөнүн жогорку окуу жайларынын студенттери менен бир катар жолугушуулардын циклин улантууда.
Бүгүн Ачык эшиктер күнүнүн алкагында Борбордук Азия эл аралык университетинин (БАЭУ) жана Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу Мамлекеттик башкаруу академиясынын (КРПМБА) студенттери сотко келишти. Бул иш-чара болочок юристтер үчүн конституциялык контролдоонун жогорку органынын ишмердүүлүгү менен жакындан таанышууга уникалдуу мүмкүнчүлүк болуп калды.
Студенттердин алдында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Чинара Айдарбекова чыгып сүйлөдү. Ал өзүнүн лекциясында Конституциянын коомдун турмушундагы мааниси, жарандардын укуктарын жана эркиндиктерин коргоодо Конституциялык соттун ролу, ошондой эле өлкөдөгү укук колдонуу практикасына таасир тийгизген негизги чечимдер жөнүндө айтып берди. Катышуучулар суроолорду активдүү беришти, актуалдуу юридикалык темаларды талкуулашты жана судьялардан жана сот аппаратынын кызматкерлеринен баалуу сунуштарды алышты.
Конституциялык соттун имаратын кыдыруу учурунда студенттер мекеменин тарыхы, анын түзүмү жана негизги функциялары менен таанышты. Аларга Кыргызстандагы конституциялык көзөмөлдүн эволюциясы тууралуу баяндаган архивдик материалдар, ошондой эле сот ишинде колдонулган заманбап технологиялар көрсөтүлдү.
Конституциялык сот Кыргыз Республикасынын Конституция күнүнө карата студенттер үчүн эшиктерди ачуу жана алардын кесиптик өнүгүүсүнө көмөк көрсөтүү менен билим берүү демилгелерин ишке ашырууну улантат.
13.03.2025
Бүгүн, 2025-жылдын 13-мартында Конституциялык сотто “Кыргыз тилин санариптик окутуу” инновациялык санариптик платформасынын бет ачары болуп өттү. “Кыргызтест” мамлекеттик мекемесинин директору Батма Топоева-Ставинская тарабынан иштелип чыккан бул платформа кыргыз тилин заманбап технологиялардын жардамы менен өркүндөтүү үчүн жаңы мүмкүнчүлүктөрдү ачат.
Платформа тилди өздөштүрүүнүн үч багытын камтыйт: лексиканы үйрөнүү, коммуникативдик компетенттүүлүктү өнүктүрүү жана функционалдык грамматика. Платформанын негизги өзгөчөлүктөрүнүн бири кыргыз сөздөрүн төрт тилге: орус, англис, түрк жана кытай тилдерине которуу мүмкүнчүлүгү болуп саналат. Негизги артыкчылыгы – өз алдынча окуу мүмкүнчүлүгү: QR-кодду сканерлеп, катталып, ыңгайлуу убакта сабактарды баштоо жетиштүү.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун төрагасы Эмиль Осконбаев кыргыз тилин өнүктүрүү жана кеңири колдонуу – бул жөн гана мыйзамдардын талабы эмес, улуттук өз алдынчалыкты сактоонун маанилүү фактору, улуттук биримдиктин жана жарандык бирдейликти бекемдөөнүн негизи экендигин баса белгиледи. Ал белгилегендей, мамлекеттик тилди билүү укуктук ченемдерди тереңирээк түшүнүүгө өбөлгө түзөт, жарандарга көрсөтүлүүчү кызматтардын сапатын жогорулатат жана мамлекеттик кызматчылардын ишинде негизги ролду ойнойт.
Кыргыз Республикасында 2021-2025-жылдары мамлекеттик тилди өнүктүрүүнүн жана тил саясатын өркүндөтүүнүн программасын ишке ашыруунун алкагында кыргыз тилин ар тараптан колдоо боюнча активдүү чаралар көрүлүүдө. Конституциялык сот негизги мамлекеттик органдардын бири катары кызматкерлердин кыргыз тилин билүү деңгээлин жогорулатууга багытталган демилгелерди киргизүүдө. Бул мамлекеттик кызматчылардын кесиптик өсүшүнө гана эмес, жарандарга көрсөтүлүп жаткан кызматтардын сапатын жогорулатууну да шарттайт.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык соту Батма Топоева-Ставинскаяга заманбап билим берүү платформасын түзүүгө жана кыргыз тилин өнүктүрүүгө кошкон салымы үчүн ыраазычылык билдирет. Билим берүү процессине са...
12.03.2025
Бүгүн, 2025-жылдын 12-мартында, Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун төрагасы менен Акыйкатчынын (Омбудсмендин) жумушчу жолугушуусу болуп өттү.
Диалог жарандардын укуктары менен эркиндиктерин коргоодо жана Конституциянын үстөмдүгүн камсыз кылууда маанилүү роль ойногон эки негизги институттун ортосундагы өз ара аракеттенүүнү бекемдөөгө багытталган.
Талкуунун жүрүшүндө Конституциялык соттун чечимдерин ишке ашыруудагы проблемаларды Акыйкатчынын атайын баяндамаларында чагылдыруу жана алар тарабынан чара көрүү актыларын колдонуу мүмкүндүгү менен алардын аткарылышынын деңгээлин жогорулатуу маселелерине көңүл бурулду.
Укуктук агартуу чөйрөсүндө биргелешкен демилгелерди макулдашуу маанилүү кадам болду. Конституциялык сот Акыйкатчынын аппаратынын кызматкерлеринин потенциалын конституционализм мектептеринин алкагында окутуу мүмкүнчүлүгүн берүү менен жогорулатууга көмөк көрсөтүүгө даяр экендигин билдирди.
Маалыматтык ишмердүүлүктү кеңейтүү зарылдыгына өзгөчө басым жасалды, мында тараптар жарандардын укуктарын жана эркиндиктерин коргогон институттар жөнүндө алардын көбүрөөк кабардар болушу үчүн Конституциялык соттун жана Акыйкатчы институтунун ролун, статусун жана ишмердүүлүгүн түшүндүргөн жеткиликтүү жана түшүнүктүү материалдарды даярдоо жөнүндө макулдашты.
Бул диалог ар бир жаран үчүн укуктук кепилдиктерди күчөтүү жолундагы маанилүү кадам болду. Конституциялык сот жана Акыйкатчы институту укуктук мамлекетти чыңдоо жана жарандардын укуктары менен эркиндиктерин натыйжалуу камсыз кылуу үчүн биргелешип ишти жактай тургандыгын тастыкташты.
