Бүгүн, 2024-жылдын 1-ноябрында Бишкекте “Кыргыз Республикасынын Парламенти менен Конституциялык сотунун өз ара аракеттенүүсүнүн натыйжалуулугун жогорулатуу” темасындагы эки күндүк диалог аянтчасы өз ишин баштады. Иш-чара укуктук мамлекетти чыңдоодо жана жарандардын конституциялык укуктарын коргоодо чечүүчү ролду ойногон эки негизги институттун өкүлдөрүн чогултту.
Ачылыш аземинде Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун төрагасы Эмиль Осконбаев, Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Конституциялык мыйзамдар, мамлекеттик түзүлүш, сот-укуктук маселелер жана Жогорку Кеңештин Регламенти боюнча комитетинин төрагасынын орун басары Карим Ханджеза, ошондой эле “Адилет” Укуктук клиникасы” коомдук фондунун жетекчиси Чолпон Джакупова сөз сүйлөштү. Өз сөздөрүндө катышуучулар укук тартибин бекемдөө жана жарандардын укуктарын натыйжалуу коргоо үчүн Парламент менен Конституциялык соттун ортосунда тыгыз кызматташуунун зарылдыгын баса белгилешти.
Диалог аянтчасынын негизги максаты Жогорку Кеңеш менен Конституциялык соттун ортосундагы көз карандысыздык, өз ара урматтоо жана Конституцияны сактоо принциптерине негизделген өз ара аракеттенүүсүнүн механизмдерин иштеп чыгуу болуп саналат. Мыйзамдардын конституциялуулугун контролдоо, Конституциялык соттун чечимдерин аткаруу, ошондой эле укуктук демилгелердин сапатын жогорулатуунун алкагында өз ара аракеттенүүнүн башка түрлөрү – талкуунун негизги багыттары болду.
Аянтчанын ишинин жүрүшүндө катышуучулар укук тартиби жана жарандардын конституциялык укуктарын коргоо маселелери боюнча өз ара аракеттенүүнү өркүндөтүү мүмкүнчүлүктөрүн талкуулашат, идеялар жана тажрыйбалар менен алмашат.
Иш-чаранын жыйынтыгы болуп Кыргызстандын укуктук системасын бекемдөөгө жана өлкөнүн бардык жарандарынын кызыкчылыгында анын натыйжалуулугун жогорулатууга багытталган биргелешкен аракеттердин концепциясын иштеп чыгуу эсептелет. Бул укуктук мамлекетти өнүктүрүү жолунда маанилүү кадам болмокчу.
24.10.2024
2024-жылдын 17-19-октябрында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Лунара Жолдошева Аял-судьялардын улуттук ассоциациясы (АСУА) тарабынан уюштурулган, АКШнын Калифорния штатынын Сан-Диего шаарында өткөн “Сот адилеттигинин өткөндөгүсүн, учурду жана келечегин байланыштыруу” темасында Ар жылдык эл аралык конференцияга катышты.
Иш-чара судьялардын кесиптик квалификациясын жогорулатууга, ошондой эле кыйла адилеттүү жана инклюзивдүү сот системасын түзүүгө өбөлгө болгон стратегияларды иштеп чыгууга багытталган билим берүү программаларын талкуулоо үчүн уникалдуу аянтчаны түзүп, ар кайсы өлкөлөрдөн келген 500дөн ашык судьяларды жана укук коргоочуларды бириктирди.
Аталган конференциянын алкагында катышуучулар сот адилеттигине жетүү, жасалма интеллект, үй-бүлөлүк зомбулукка каршы күрөшүү, иммиграция, адамдарды сатуу жана калктын аярлуу топторун коргоону күчөтүү зарылдыгы, ошондой эле адилеттүү сот чечимдерин кабыл алуу жана тең укуктуу сот системасын түзүү сыяктуу глобалдык көйгөйлөрдү талкуулашты. Күн тартиби боюнча конференциянын темасынын актуалдуулугуна байланыштуу, өткөндөгүнүн топтолгон тажрыйбасын жана заманбап инновацияларды эске алуу менен азыркы чакырыктарга жана сот системасын өнүктүрүүнүн жолдоруна талдоо жүргүзүлдү.
Лунара Чаткалбековна эл аралык кызматташтыкка жана тажрыйба алмашууга тиешелүү талкууларга активдүү катышты, бул башка өлкөлөрдөн келген кесиптештери менен өз ара аракеттенүүнү бекемдөөгө мүмкүндүк берди. Бул иш-чара ошондой эле эл аралык байланыштарды кеңейтүүгө жана актуалдуу укуктук маселелерди чечүүдө жаңы ыкмаларды үйрөнүүгө мүмкүнчүлүк берди.
Конференция башталганга чейин эл аралык катышуучулар үчүн INL Билимдерди башкаруу агенттигинин колдоосунда окуу сапары уюштурулду.
Сапардын алкагында Лунара Жолдошева жана башка чет өлкөлүк соттордун өкүлдөрү сот отурумдарына катышып, АКШнын федералдык жана мамлекеттик сотторунун өкүлдөрү менен жолугушуп, калктын аярлуу топторун колдогон уюмдар менен өз ара аракеттенүү маселелерин та...
21.10.2024
Бүгүн, 2024-жылынын 21-октябрында, Бишкекте Борбордук Азия үчүн БУУнун Адам укуктары боюнча Жогорку комиссарынын (БУУ АУЖКБ) башкармалыгынын аймактык бөлүмү тарабынан уюштурулган “Негизги эркиндиктерге тиешелүү иштерде соттук экспертизалоо институтунун ролу” темасында тегерек стол өтүүдө.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Меергул Бобукеева бул иш-чарага катышып, куттуктоо сөзү менен тегерек столду ачты. Ал өз сөзүндө сапаттуу жана көз карандысыз экспертизадан соттук чечимдердин адилеттүүлүгү гана эмес, жалпы эле жарандардын укуктук системага болгон ишеними көз каранды экенин баса белгиледи.
Меергүл Бобукеева Конституциялык сот Конституциянын сакталышына көзөмөл жүргүзүүчү жогорку орган катары, инсандын укуктары жана эркиндиктери контекстинде мыйзамдарды талдоо жана чечмелөө процессине активдүү катышып жатканын жана негизги эркиндиктерди, анын ичинде сөз эркиндигин, тынч чогулуштар эркиндигин коргоо жана басмырлоонун ар кандай формаларынан коргоо укуктук системанын ажырагыс элементи болууга тийиш экенин белгиледи.
Мындан тышкары, судья М. Бобукеева мындай талкуу тегерек столдун катышуучуларына тажрыйба алмашууга, сунуштарды иштеп чыгууга жана жарандардын укуктук жактан корголушун күчөтүүгө, ошондой эле мындай иштерде соттук экспертизалардын практикасын өркүндөтүүгө жардам бере турган идеяларды биргелешип илгерилетүүгө уникалдуу мүмкүнчүлүк берерин баса белгиледи. Ал тегерек столдо өлкөбүздө укуктарды жана эркиндиктерди камсыз кылууда мындан аркы кадамдар үчүн негиз боло турган көптөгөн конструктивдүү сунуштар иштелип чыгаарына ишенимин билдирди.
Тегерек стол мамлекеттик органдардын, жарандык коомдун, адвокаттардын, академиялык чөйрөнүн жана эл аралык уюмдардын өкүлдөрүн бириктирди, бул сот адилеттиги маселелери боюнча конструктивдүү диалог үчүн платформа түзүүгө мүмкүндүк берди. Катышуучулар ошондой эле экстремисттик аракеттерге каршы туруу боюнча Ички иштер министрлигинин жакында сунушталган мыйзамдык демилгелеринин алкагында соттук экспертизаларды колд...
11.10.2024
2024-жылдын 11-октябрында “Жарандардын конституциялык контролдоо органдарына кайрылуулары: жол берүү критерийлери” темасында эл аралык онлайн-семинар болуп өттү, ага Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Меергуль Рыскулбековна Бобукеева катышты.
Иш-чарага конституциялык соттордун – Конституциялык контролдоо органдарынын Евразиялык ассоциациясынын мүчөлөрүнүн өкүлдөрү, ошондой эле НАРХОЗ университетинин окутуучулары жана студенттери катышты. Семинардын жүрүшүндө конституциялык даттануу механизми аркылуу жарандардын укуктарын коргоонун негизги маселелери талкууланды.
Семинарды Казакстандын Конституциялык соту НАРХОЗ университети менен биргеликте уюштурган. Биринчи сессиянын жүрүшүндө Беларусь Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Тадеуш Валентинович Воронович жана Тажикстан Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы Карим Мазиёевич Каримов өз өлкөлөрүнүн тажрыйбалары менен бөлүшүп, адам укуктарын коргоонун куралы катары конституциялык даттануу жөнүндө докладдарын сунуш кылышты.
Экинчи сессияда Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьясы М.Р. Бобукеева “Абстракттуу конституциялык контроль. Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун практикасы” темасында доклад жасады.
Үчүнчү жана төртүнчү сессиялардын алкагында конституциялык сотторго кайрылууларга жол берүү шарттары жана конституциялык контролдоо органдарынын чечимдерин ишке ашыруу механизмдери талкууланды. Россия Федерациясынын, Азербайжандын жана Казакстандын эксперттери өз өлкөлөрүнүн бул жааттагы тажрыйбасы жөнүндө айтып беришти.
Семинар жигердүү пикир алмашуу жана жыйынтыктарды чыгаруу менен аяктады, бул катышуучуларга конституциялык укуктарды коргоого карата ар кандай мамилелерди түшүнүүнү тереңдетүүгө жана бул чөйрөдө эл аралык кызматташтыкты бекемдөөгө мүмкүндүк берди.
10.10.2024
2024-жылдын 10-октябрында Конституциялык соттун төрагасы Э. Ж. Осконбаев менен Башкы прокурор М. К. Асаналиевдин жолугушуусу болуп өттү.
Иш-чара конституциялык мыйзамдуулукту колдоо жана Кыргыз Республикасынын Президентинин 2023-жылдын 3-мартында №47 жарлыгы менен бекитилген "2023-2026-жылдарга Кыргыз Республикасынын сот адилеттиги тутумун өнүктүрүү" Мамлекеттик максаттуу программасында каралган милдеттерди ишке ашыруу максатында өз ара аракеттенүүнү бекемдөө маселелерин талкуулоого багытталган.
Жолугушууда Конституциялык соттун чечимдерин натыйжалуу аткаруу үчүн эки институттун өз ара аракеттенүүсүнө, жарандардын укуктарын жана эркиндиктерин коргоо үчүн Конституциялык сотко кайрылууга укугу бар маанилүү субъект катары Башкы прокурордун ролуна өзгөчө көңүл бурулду. Башкы прокурордун бул ыйгарым укугу мамлекеттеги конституциялык мыйзамдуулукту жана укуктун үстөмдүгүн камсыз кылууда негизги ролду ойнойт.
Жолугушуунун жүрүшүндө Конституциялык сотто Башкы прокурордун туруктуу өкүлүн киргизүү, Конституциялык сот тарабынан жыл сайын өткөрүлүүчү конституционализм мектептеринин алкагында прокуратура кызматкерлери үчүн лекцияларды жана семинарларды өткөрүү мүмкүнчүлүктөрү да талкууланды.
04.10.2024
2024-жылдын 30-сентябрынан 3-октябрына чейин Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун аппаратынын кызматкерлери Түркиянын Анкара шаарындагы Азия конституциялык сотторунун жана ага теңештирилген институттарынын ассоциациясынын Окутуу жана кадрдык ресурстарды өнүктүрүү борборунун 12-Жайкы мектебине катышты.
12-жайкы мектептин темасы – “Жогорку сот органдарында маалыматтык технологияларды жана жасалма интеллектти колдонуу” болду, ал сот системаларына заманбап технологияларды киргизүүгө жана алардын натыйжалуулугун жогорулатууга арналды.
Конституциялык соттун өкүлдөрү кесиптештери менен сот чөйрөсүндө инновациялык технологияларды колдонуунун келечектерин талкуулашты. Программа тажрыйба алмашууга, ошондой эле сот процесстерин автоматташтыруу жана санариптештирүү жаатындагы алдыңкы тажрыйбаларды үйрөнүүгө багытталган лекцияларды, тегерек столдорду жана практикалык сабактарды камтыды.
Иш-чара сот адилеттигиндеги инновацияларды жана маалыматтык технологияларды эл аралык деңгээлде жайылтуудагы маанилүү кадам болуп калды.
27.09.2024
2024-жылдын 27-сентябрында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунда өлкөнүн сот тутумунун 100 жылдыгына арналган ведомстволук сыйлыктарды тапшыруу аземи болуп өттү.
Тапшыруу аземинде конституциялык сот адилеттигин өнүктүрүүгө жана мыйзам үстөмдүгүн бекемдөөгө олуттуу салым кошкон судьялардын жана сот органдарынын кызматкерлеринин эмгеги белгиленди.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун “Кызматташтык үчүн” медалы менен төмөнкүлөр сыйланды:
• Мусаев Нурлан Алишерович – Жогорку соттун Төрагасынын жазык иштери боюнча орун басары;
• Жунушпаев Кыдык Карыбаевич – Жогорку соттун судьясы;
• Токтомамбетов Кенешбек Божокоевич – Жогорку соттун судьясы;
• Гилязетдинова Инара Ильгизовна – Жогорку соттун судьясы.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун төрагасы Эмиль Жолдошевич Осконбаев жана судья Мукамбет Шадыканович Касымалиев Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун төрагасы Базарбеков Замирбек Курамаевичтин атынан “Сот системасына 100 жыл” медалы менен сыйланышты.
Мындан тышкары, Конституциялык соттун аппаратынын кызматкерлери: Шергазиев Чынгыз – Мамлекеттик тил жана тил саясаты боюнча улуттук комиссиянын Ардак грамотасына, Арзыматова Айгерим — Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинин Ардак грамотасына татыктуу болду.
Бул сыйлыктар адилеттүүлүктү жана укук тартибин камсыз кылууда ар бир адамдын маанилүү ролун баса белгилейт, ошондой эле Кыргыз Республикасында сот системасынын өнүгүшүнө жана сот адилеттигинин принциптерин бекемдөөгө кошкон олуттуу салымын таанууну чагылдырат.
23.09.2024
Бүгүн, 2024-жылдын 23-сентябрында Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун имаратында Мамлекеттик тил күнүнө арналган салтанаттуу иш-чара болуп өттү.
Бул маанилүү майрамдын урматына белгилүү акындардын ырларынан көркөм окуу, адабий чыгармалардан монологдор жана макал-лакап, табышмак жанрларын камтыган программа уюштурулду.
Иш-чаранын жүрүшүндө кызматкерлер көркөм сөз жана музыка аркылуу кыргыз тилинин кооздугун жана сөз түркүмдөрүнүн байлыгына көңүл буруп, тилди аздектөө керектигин белгилешти. Сценада кыргыз адабиятынын классиктеринин образдары жанданып, белгилүү кыргыз кинолорунун үзүндүлөрүнөн театрлаштырылган монологдор – эне тилин сактоонун жана өнүктүрүүнүн маанилүүлүгүн кайрадан түшүнүүгө түрткү болду.
Катышуучулардын аткаруусунда жаңырган ырлар иш-чарага өзгөчө маанай тартуулап, чогулгандарды улуттук сыймыктануу жана биримдик духуна багыттады.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун төрагасы Эмиль Осконбаев майрамды жыйынтыктап жатып, улуттук иденттүүлүктүн негизи катары кыргыз тилинин маанилүүлүгүн баса белгилеп, мындан ары кесиптик тилди да өнүктүрүүгө чакырды.
Иш-чара Мамлекеттик тил баарлашуунун каражаты гана болбостон, өлкөбүздүн маданий мурасынын маанилүү бөлүгү экендигин, өзгөчө көңүл бурууга жана урматтоого татыктуу экендигин эскертип өттү.
21.09.2024
14-сентябрдан тарта борбор калаада Кыргыз Республикасынын Президенти С. Н. Жапаровдун "Улуттук тазалык күнү жөнүндө" Жарлыгын жана 2023-2025-жылдарга тиричилик таштандылары менен иштөө боюнча натыйжалуу инфраструктураны түзүү боюнча иш-аракеттер планын ишке ашыруунун алкагында демилгеленген ишембиликтердин сериясы өтүп жатат.
Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун аппараты шаардагы экологиялык абалды жакшыртууга багытталган бул иш-чараларга активдүү кошулду.
Бүгүн, 21-сентябрда Конституциялык соттун кызматкерлери кайрадан ишембиликке чыгып, борбор калааны тазалоого жана көрктөндүрүүгө өз салымын кошушту.
Ишембиликтерге катышуу-бул экологиялык демилгени колдоо гана эмес, шаардын санитардык абалын жакшыртууга салым кошуу.
Конституциялык сот тазалыкты жана тартипти сактоо үчүн мындай акцияларга активдүү катышууну улантат.
Айлана-чөйрөнү коргоо боюнча демилгелерге Сиз да кошулуңуз!