Кабыл алынган кайрылуулар

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 19-октябрындагы аныктамасы менен «Канцлер» ЖЧКсынын кызыкчылыгын көздөгөн Плахутин Иван Викторовичтин Кыргыз Республикасынын Жарандык процесстик кодексинин 375-беренесинин 1-бөлүгүнүн «иштин маңызы боюнча» деген сөздөр менен туюндурулган ченемдик жобосунун Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 61-беренесинин 1,2-бөлүктөрүнө ылайык келүүсүн текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынган.

Кайрылуу субъектисинин позициясы

Арыздануучу кайрылууда талашылып жаткан ченемдин колдонулушу соттук коргонуу укугун чектей тургандыгын белгилейт, анткени соттун мыйзамдуу күчүнө кирген актыларын иштин маңызы боюнча гана кабыл алынган жаңы жагдайлар боюнча кайра кароону жүзөгө ашырууга мүмкүндүк берет.

Мындай жагдай, арыз ээсинин пикири боюнча негизсиз, мыйзамсыз жана адилетсиз факт болуп саналат, бул өз кезегинде соттор тарабынан сот адилеттигин жүргүзүүнүн объективдүүлүгүнө күмөн жаратат.

Баяндалганды эске алуу менен, кайрылуу субъектиси талашылып жаткан ченемди Конституцияга карама-каршы келет деп таанууну суранат.

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 26-сентябрындагы аныктамасы менен судья Тахмина Саматкановна Таджибаеванын «Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатынын статусу жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 28-беренесинин 2-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө суроо-талабы өндүрүшкө кабыл алынды.

Кайрылуу субъектисинин көз карашы

Талашылып жаткан ченемге ылайык Жогорку Кеңештин депутатын кылмыш-жаза жоопкерчиликке тартууга макулдук алуу үчүн Башкы прокурор же ишти карап жаткан сот Жогорку Кеңешке тийиштүү сунуштама киргизет.

Судья Т.С. Таджибаева Конституциянын 94-беренесинин 1-бөлүгүнө, 100-беренесинин 3-бөлүгүнө ылайык Кыргыз Республикасында сот адилеттигин сот гана жүзөгө ашырыраарын, сот өндүрүшү тараптардын тең укуктуулугунун жана атаандаштыгынын негизинде жүзөгө ашырылаарын белгилейт, анын негизинде сот талашылып жаткан ченемдин жоболорунан келип чыккандай жазык куугунтугун жүзөгө ашыруучу орган боло албайт деп болжолдойт.

Ошону менен бирге, жазык-процесстик мыйзамдардын, «Кыргыз Республикасынын Жогорку соту жана жергиликтүү соттор жөнүндө» конституциялык Мыйзамдын ченемдеринде соттордун компетенциясында депутатты жазык жоопкерчилигине тартууга макулдук берүү жөнүндө сунуштама менен Жогорку Кеңешке кайрылуу укугу каралган эмес жана сунуштаманы Жогорку Кеңешке жиберүү боюнча соттун процесстик аракеттерин аныктоочу жоболор камтылган эмес.

Кайрылуу субъектисинин пикири боюнча, сот тарабынан мындай сунуштаманы киргизүү Конституциянын 100-беренесинин 3-бөлүгүндө бекитилген тараптардын тең укуктуулугунун жана атаандаштыгынын принциптерин одоно бузат.

Ушуга байланыштуу, судья «Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатынын статусу жөнүндө» Мыйзамдын 28-беренесинин 2-бөлүгүн Конституцияга ылайык келишин текшерүүнү суранат.

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 26-майындагы аныктамасы менен Т.А. Алмазбековдун, К.Б. Кубатбековдун Кыргыз Республикасынын Салык кодексинин 146-беренесинин 1-бөлүгүнүн 1-пунктунун а), б) пунктчаларынын, 2-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө кайрылуусу өндүрүшкө кабыл алынган.

Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 29-июнундагы аныктамасы менен Р.Ы. Мамановдун, Э.С. Джаркееванын, М.Г. Анарбаевдын, Л.В. Рафикованын кызыкчылыгын көздөгөн С.М. Манукяндын Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 439-беренесинин 4-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынды.

Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 19-июнундагы аныктамасы менен Г.С. Дуйшенбекованын Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза процессуалдык кодексинин 145-беренесинин 1, 3-бөлүктөрүнүн, 153- беренесинин 1-бөлүгүнүн конституциялуулугун текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынды.

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 28-апрелиндеги аныктамасы менен Т.Дж.Арыковдун  “Кыргыз Республикасынын кинематографиясын мамлекеттик колдоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 6-беренесинин 2-бөлүгүнүн жана “ушул Мыйзамдын 6-беренесинде каралган учурларды кошпогондо (тышкары)” деген сөздөр менен  туюндурулган 5-беренесинин 2-бөлүгүнүн ченемдик жобосунун Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 10-беренесинин 2-бөлүгүнө, 32-беренесинин 1, 2-бөлүктөрүнө, 33-беренесинин 1-бөлүгүнө, 48-беренесинин 1, 2-бөлүктөрүнө, 63-беренесинин 1-бөлүгүнө ылайык келүүсүн текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынган.

Кыргыз Республикасынын Конституциялык сотунун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 4-майындагы аныктамасы менен Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин «Элдик» депутаттык тобунун «Кыргыз Республикасынын Конституциясына өзгөртүү киргизүү жөнүндө» Кыргыз Республикасынын мыйзамынын долбооруна корутунду берүү тууралуу сунуштамасы сот өндүрүшүнө кабыл алынды.

Кайрылуу субъектисинин позициясы

Мыйзам долбоору менен Конституциянын                 25-беренесинин 1-бөлүгүнө өзгөртүү киргизүү каралууда, ага ылайык өлүм жазасы мыйзам менен он сегиз жашка чыга элек балдардын жыныстык кол тийбестигине каршы кылмыштары үчүн гана белгилениши мүмкүн.

Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеӊешинин VII чакырылышынын 61 депутатынын демилгеси менен мыйзамдын долбоору иштелип чыккан. Аталган мыйзам долбоору «Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актылары жөнүндө» Кыргыз Республикасынын мыйзамынын 22-беренесине ылайык, Жогорку Кеӊешинин расмий сайтында 2022-жылдын 20-октябрында коомдук талкуулоо үчүн жайгаштырылган. Мыйзамдын долбоорун кабыл алуу үчүн Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 116-беренесине ылайык Кыргыз Республикасынын Президентине референдум дайындоо тууралуу сунуш киргизүү үчүн Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 97-беренесинин    2-бөлүгүнүн 5-пунктун жетекчиликке алып, депутаттык тобу мыйзамдын долбооруна Конституциялык сот тарабынан корутунду берүүнү суранууда.

Конституциялык соттун судьялар коллегиясынын 2023-жылдын 6-апрелиндеги аныктамасы менен А.В. Москаленконун Кыргыз Республикасынын Жарандык процесстик кодексинин 373-беренесинин 1-бөлүгүнүн “иштин маңызы боюнча чыгарылган” деген сөздөр менен берилген ченемдик жобосунун Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 23-беренесинин 4, 5-бөлүктөрүнө, 61-беренесинин 1, 2-бөлүктөрүнө ылайык келүүсүн текшерүү жөнүндө өтүнүчү өндүрүшкө кабыл алынды.